ارزیابی وضعیت منابع انسانی پزشک در ایران بر اساس هدف های برنامه های اول تا چهارم توسعه

مقدمه و هدف: هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی و تحلیل وضعیت مجموع نیروی انسانی پزشک و دندان پزشک در ایران براساس هدف های برنامه های پنج ساله توسعه بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از تحلیل آماری و مستندهای برنامه های اول تا چهارم پنج ساله توسعه کشورانجام شد. جامعه آماری، شامل کل نیروی انسانی پزشک و دندان پزشک در سطح کشور بود. به منظور تحلیل داده از نرم افزارهای آماری Eviews۷ و Excel ۲۰۱۰ استفاده شد. نتایج: متوسط نرخ رشد سالانه مجموع پزشک و دندان پزشک در چهار برنامه توسعه به ترتیب ۲/۱۴، ۴/۹، ۲/۶ و ۷/۴ درصد بوده است. متوسط کل نرخ رشد سالانه در دوره ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۸ معادل ۴/۶ درصد بوده است؛ این نرخ های رشد همراه با نرخ های رشد سالانه بالا در دوره یادشده نشان داد که در تصمیم گیری برای افزایش تعداد پزشکان در کشور، ازاساس، تمرکز روی رشد خدمات پزشکان و کاهش کمبود خدمات بهداشتی و درمانی در بخش دولتی بوده؛ سه هدف مهم برای چنین نرخ های بالای رشد در برنامه های توسعه عبارت بودند از: الف) افزایش دسترسی و عدالت در توزیع تسهیلات و نیروی انسانی پزشکی؛ ب) افزایش نسبت نیروی انسانی پزشک به ۱۰۰۰ نفر جمعیت و ج) افزایش سهم بخش خصوصی در فراهم آوردن خدمات بهداشتی و درمانی. نتیجه گیری: فقدان برنامه ای برای نرخ رشد متوازن برای نیروی انسانی پزشکی و تسهیلات بهداشتی و درمانی براساس سطحی مشخص از خدمات بهداشتی و درمانی در برنامه پنج ساله گذشته، پس از رسیدن به تعداد مورد نیاز پزشکان در کشور، می تواند مشکلی مهم در برنامه های آینده محسوب شود.