بررسی مقایسه ای میزان کارایی موتورهای کاوش تخصصی پزشکی در بازیابی اطلاعات مربوط به بیماری های زنان و مامایی

مقدمه: مردم اشتیاق زیادی برای به دست آوردن اطلاعات پزشکی دارند. موتورهای جستجوی عمومی، اغلب نمی توانند به خوبی از عهده ی این کار برآیند. یکی از راه های بازیابی اطلاعات در زمینه ی موضوعی پزشکی، استفاده از موتورهایی است که به صورت اختصاصی برای اطلاعات پزشکی طراحی شده اند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی میزان کارایی موتورهای کاوش تخصصی پزشکی در بازیابی مدارک مربوط به بیماری های زنان و مامایی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع تطبیقی بود که برای انجام پژوهش، ۵ کلید واژه ی مربوط به بیماری های زنان و مامایی با مشورت پزشکان متخصص زنان انتخاب گردید و کلید واژه های متخصصان در سر عنوان موضوعی پزشکی مش MeSH (Medical subject headings) از زبان طبیعی به زبان کنترل شده در آمدند. کلید واژه ها در ۵ موتور کاوش تخصصی پزشکی با نام های: (MedHunt) HONsearch، Omni، PogoFrog، Search Medica، Trip Database که جامعه ی آماری این پژوهش را تشکیل دادند، مورد جستجو قرار گرفت. ابزار گرد آوری داده در این پژوهش، سیاهه ی وارسی (چک لیست) بود. ۱۰ نتیجه ی اول در هر موتور بازیابی و با سیاهه ی وارسی که شامل ۴۷ مولفه بود، بررسی شد. روایی سیاهه بر اساس مشاهدات متخصصان و استادان کتابداری و اطلاع رسانی و استفاده از مطالعات و متون مرتبط مورد تایید قرار گرفت. بررسی های آماری و انجام محاسبات با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی ۱۳ انجام شد. آزمون ۲χ جهت مقایسه به کار گرفته شد. یافته ها: از کل ۲۵۰ مدرک بازیابی شده در روز آمدی، Search Medica (۹۴ درصد)، در مرتبه ی نخست و  Pogofrog(۷۸ درصد) در مرتبه ی دوم قرار گرفت. از نظر دقت، Search Medica (۹۴ درصد) در رتبه ی اول و Pogofrog (۹۲ درصد) در رتبه ی دوم قرار گرفت. از نظر بازیافت، بین موتورهای پزشکی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در ارتباط با اعتبار منابع بازیابی، بالاترین نتایج معتبر مربوط به Pogofrog (۶۶ درصد) و Search Medica (۴۴ درصد) در مرتبه ی دوم قرار گرفت. از نظر امکانات و قابلیت های جستجو، Medhunt با امتیاز ۲۵ بالاترین امتیاز کسب شده را داشت. نتیجه گیری: در مجموع به طور میانگین بیشتر از نیمی (۷۵ درصد) از نتایج بازیابی شده، از موتورهای کاوش پزشکی در این پژوهش در حوزه ی مورد بررسی مرتبط هستند. به کاربران توصیه می شود که برای جستجوی اطلاعات در رابطه با بیماری های زنان و مامایی برای این که به نتایج تخصصی تری دست پیدا کنند به موتور Search Medica که دارای توانایی بیشتری در یافتن مدارک مرتبط تر و دقیق تر و پوشش موضوعی وسیع تر می باشد مراجعه نمایند. واژه های کلیدی: موتور جستجو؛ ذخیره و بازیابی اطلاعات؛ بیماری های زنان؛ اینترنت