تاثیر تنوع گیاهی بر تنوع و فراوانی بندپایان در مزارع گندم

چکیده تولیدات گیاهان و تنوع آنها نقش مهمی در گسترش سطوح مختلف تنوع زیستی، بویژه بندپایان، در هر اکوسیستم دارد. به منظور بررسی چگونگی تاثیر گیاهان بر تنوع و فراوانی بندپایان، مطالعه ای در سه منطقه متفاوت از نظر میانگین درجه حرارت و بارندگی سالیانه در شهرستان های شیروان، مشهد و گناباد روی جامعه گیاهی و بندپایان انجام گرفت. با توجه به تاثیر فعالیت های کشاورزی بر تنوع گیاهان، دو سیستم کشاورزی کم نهاده و پرنهاده گندم و یک سیستم طبیعی در هر منطقه به عنوان اکوسیستم های مورد مطالعه انتخاب شدند. برای تعیین تنوع گیاهان، در مرحله پر شدن دانه های گندم در هر منطقه، نمونه برداری با استفاده از کوادرات و با پنج تکرار از سیستم های مورد مطالعه انجام شد و گیاهان داخل کوادرات مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفتند. نمونه برداری از بندپایان بوسیله تور حشره گیری و از سطح بوته های مزرعه یا منطقه طبیعی و به صورت هفتگی انجام گرفته و غنای گونه ای و فراوانی حشرات و عنکبوت های جمع آوری شده تعیین گردید. فعالیت های کشاورزی غنای گونه های گیاهی را کاهش داد اما تنوع و فراوانی حشرات و عنکبوت ها در سیستم های کشاورزی افزایش یافت. یافته های این پژوهش نشان داد که غنای گونه ای گیاهان ارتباط مستقیمی با غنای گونه ای و فراوانی حشرات و عنکبوت ها ندارد، بلکه زیست توده گیاهان عامل مهم و موثر بر غنای گونه ای و فراوانی کل حشرات، عنکبوت ها و حشرات مفید است. بر اساس نتایج این مطالعه، تولیدات گیاهی در سیستم های کشاورزی و وجود درختان در حاشیه مزارع نقش قابل توجهی در حفظ و بهبود تنوع گونه ای بندپایان و کارکردهای مفید آنها دارد. بنابراین با کاهش غنای گونه ای گیاهان، که در اثر فعالیت های کشاورزی اتفاق می افتد، غنای گونه ای بندپایان کاهش نمی یابد بلکه مصرف بی رویه نهاده های شیمیایی، بویژه آفت کش ها نقش مهمی در کاهش غنای گونه ای گیاهان و بندپایان در سیستم های کشاورزی دارد. واژه های کلیدی: تنوع گیاهان، تنوع بندپایان، فراوانی بندپایان، اثرات متقابل گیاهان- حشرات، سیستم های کشاورزی