ارزیابی برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد در هیبریدهای ذرت دانه ای (Zea mays L.) در شرایط آب و هوایی مشهد

بمنظور مقایسه خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ۳۴ رقم ذرت (Zea mays L.) هیبرید، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکزتحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی خراسان رضوی اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که بین هیبریدها از نظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی دار (۰۱/۰p≤ ) وجود دارد. هیبرید تجاری سینگل کراس۵۰۰ دارای بیشترین عملکرد دانه می باشد. بررسی همبستگی ساده بین صفات نشان داد عملکرد دانه بالاترین همبستگی مثبت را با صفت قطر بلال و پس از آن با صفت عمق دانه داشت. به منظور بررسی و تعیین روابط علت و معلولی صفات وارد شده به مدل رگرسیونی با یکدیگر و با عملکرد بوته، تجزیه مسیر انجام و تعیین شد که بالاترین اثرمستقیم و مثبت برعملکرد دانه مربوط به تعداد بلال در بوته می باشد. همچنین مشخص شد هرچند که تعداد دانه در ردیف بلال جزئی از عملکرد دانه در ذرت محسوب می شود، لیکن دارای کمترین اثرمستقیم بر عملکرد نسبت به سایر صفات می باشد. تجزیه به مولفه های اصلی موجب استخراج ۷ مولفه شد که جمعا ۸۵ درصد تغییرات را شامل می شدند. جهت انجام تجزیه به عامل ها از چرخش متعامد وریماکس استفاده شد و با توجه به ماهیت صفات قرارگرفته در این عامل ها، عامل اول ودوم به ترتیب خصوصیات بلال و عملکرد دانه نامگذاری شدند. تجزیه خوشه ای به روش UPGMA هیبریدهای موردمطالعه را به پنج گروه مجزا تقسیم بندی نمود.