امکان سنجی علم اسلامی از منظر عقلانیت نقاد: اسلامی شدن یا اسلامی سازی؟

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 39

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ELMODIN-13-2_009

تاریخ نمایه سازی: 9 آبان 1402

چکیده مقاله:

در نیم قرن گذشته، به ویژه پس از انقلاب اسلامی، اسلامی سازی علوم و به ویژه علوم انسانی از مسائل فلسفی مهمی بوده که به آن بسیار پرداخته شده و هنوز نیز مطالب زیادی درباره آن منتشر می شود. این مقاله تلاش دارد با تعیین دقیق محل نزاع، نشان دهد که اگرچه علم آبجکتیو تلاش دارد که از هرگونه پیرایه دور باشد، اما حتی طبق نظر رئالیست ها که به صدق مطابقی علم اهمیت می دهند، چون هیچگاه علم از جهان بینی عالمان رهایی نمی یابد، تاثیر جهان بینی های مختلف همواره در تئوری های آبجکتیوی که ارائه می دهند، می تواند باقی بماند. جهان بینی اسلامی نیز استثنا نیست و همان طور که علم در دوره های مختلف تاریخی رنگ جهان بینی غالب بر هر دوره را گرفته است، می تواند اسلامی شود. در ادامه مقاله، نظریه ممتنع بودن علم اسلامی با ذکر یک نمونه از روانشناسی که بر دوگانه انگاری ذهن و مغز مبتنی است، رد می شود. اما اسلامی شدن علم به صورت طبیعی و خودبه خودی با اسلامی سازی آن به صورت دستوری و تصنعی متفاوت است. علم را نمی توان با ممیزی و سانسور اسلامی کرد، همان طور که نمی توان با اضافه کردن و اختلاط با گزاره های موجود در متون مقدس به علم اسلامی رسید. در پایان نتیجه گیری می شود که به رغم امکان اسلامی شدن علم، ولی اسلامی سازی آن نتیجه بخش نیست.

نویسندگان

محمد سمیعی

دانشیار ایرانشناسی، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)

فاطمه سمیعی

کارشناسی ارشد روان شناسی، دانشگاه تهران،

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آیین نامه تشکیل شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی ...
  • باقری، خسرو (۱۳۸۲). هویت علم دینی: نگاهی معرفت شناختی به ...
  • بستان، حسین (۱۳۹۸) "بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی". فصلنامه ...
  • پارسانیا،. قم: مرکز نشر اسراء. حمید (۱۳۸۸) "علم دینی از ...
  • پایا، علی (۱۳۸۶). "ملاحظاتی نقادانه درباره دو مفهوم علم دینی ...
  • پایا، علی (۱۳۹۵) "از قران چه و چگونه می توان ...
  • پایا، علی (۱۳۹۹). علم دینی، علم بومی و علم اسلامی، ...
  • تقوی، مصطفی (۱۳۹۲). "علم انسانی – اجتماعی اسلامی: مساله امکان ...
  • تقوی، مصطفی (۱۳۹۸) "علم منسوب به جهانبینی خاص: بررسی مساله ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۷) شریعت در آیینه معرفت. قم: مرکز ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۶) منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. ...
  • داوری اردکانی، رضا (۱۳۷۶). "پرسش از غرب" فرهنگ. شماره ۲۴. ...
  • سارتن، جورج (۱۳۸۳). مقدمه بر تاریخ علم: از هومر تا ...
  • فلک، لودویک (۱۳۷۵) "درباره مشاهده علمی". در دیدگاه ها و ...
  • گلشنی، مهدی (۱۳۹۲). از علم سکولار تا علم دینی. تهران: ...
  • نهج البلاغه (۱۳۸۵) گردآوری سید رضی، ترجمه محمد دشتی. قم: ...
  • هال، لوئیس ویلیام هلزی (۱۳۸۳) تاریخ و فلسفه علم. ترجمه ...
  • Born, Max (۱۹۴۹) Natural Philosophy of Cause and Chance. Oxford: ...
  • Dalai Lama (۲۰۰۷) https://www.dalailama.com/news/۲۰۰۷/how-thinking-can-change-the-brainDoppelt, Gerald (۲۰۱۰) “Values in science” in ...
  • Dzilo, Hasan (۲۰۱۲) ‘The concept of ‘Islamization of knowledge’ and ...
  • Flint, Thomas and Michael Rea (۲۰۱۱). The Oxford Handbook of ...
  • Heil, John (۲۰۲۰) Philosophy of Mind: A Contemporary Introduction. New ...
  • Jackson, Frank (۱۹۸۲) ‘Epiphenomenal Qualia’. The Philosophical Quarterly ۳۲: ۱۲۷–۳۶ ...
  • Jones, Todd (۲۰۱۰) “Unification” in The Routledge Companion to Philosophy ...
  • Keim, Wiebke (۲۰۱۷) ‘Islamization of Knowledge – Symptom of the ...
  • Mota-Rolim, Sergio et al. (۲۰۲۰) ‘The Dream of God: How ...
  • Popper, Karl (۱۹۷۴) Objective knowledge: an evolutionary approach. Clarendon Press ...
  • Stokes, Dustin (۲۰۲۱) Thinking and Perceiving: On the Malleability of ...
  • Telles‐Correia, Diogo (۲۰۱۸) ‘The mind‐brain gap and the neuroscience‐psychiatry gap’. ...
  • Walker, Mark (editor) (۲۰۰۳). Science and Ideology: a Comparative History. ...
  • آیین نامه تشکیل شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی ...
  • باقری، خسرو (۱۳۸۲). هویت علم دینی: نگاهی معرفت شناختی به ...
  • بستان، حسین (۱۳۹۸) "بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی". فصلنامه ...
  • پارسانیا،. قم: مرکز نشر اسراء. حمید (۱۳۸۸) "علم دینی از ...
  • پایا، علی (۱۳۸۶). "ملاحظاتی نقادانه درباره دو مفهوم علم دینی ...
  • پایا، علی (۱۳۹۵) "از قران چه و چگونه می توان ...
  • پایا، علی (۱۳۹۹). علم دینی، علم بومی و علم اسلامی، ...
  • تقوی، مصطفی (۱۳۹۲). "علم انسانی – اجتماعی اسلامی: مساله امکان ...
  • تقوی، مصطفی (۱۳۹۸) "علم منسوب به جهانبینی خاص: بررسی مساله ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۷) شریعت در آیینه معرفت. قم: مرکز ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۶) منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. ...
  • داوری اردکانی، رضا (۱۳۷۶). "پرسش از غرب" فرهنگ. شماره ۲۴. ...
  • سارتن، جورج (۱۳۸۳). مقدمه بر تاریخ علم: از هومر تا ...
  • فلک، لودویک (۱۳۷۵) "درباره مشاهده علمی". در دیدگاه ها و ...
  • گلشنی، مهدی (۱۳۹۲). از علم سکولار تا علم دینی. تهران: ...
  • نهج البلاغه (۱۳۸۵) گردآوری سید رضی، ترجمه محمد دشتی. قم: ...
  • هال، لوئیس ویلیام هلزی (۱۳۸۳) تاریخ و فلسفه علم. ترجمه ...
  • Born, Max (۱۹۴۹) Natural Philosophy of Cause and Chance. Oxford: ...
  • Dalai Lama (۲۰۰۷) https://www.dalailama.com/news/۲۰۰۷/how-thinking-can-change-the-brainDoppelt, Gerald (۲۰۱۰) “Values in science” in ...
  • Dzilo, Hasan (۲۰۱۲) ‘The concept of ‘Islamization of knowledge’ and ...
  • Flint, Thomas and Michael Rea (۲۰۱۱). The Oxford Handbook of ...
  • Heil, John (۲۰۲۰) Philosophy of Mind: A Contemporary Introduction. New ...
  • Jackson, Frank (۱۹۸۲) ‘Epiphenomenal Qualia’. The Philosophical Quarterly ۳۲: ۱۲۷–۳۶ ...
  • Jones, Todd (۲۰۱۰) “Unification” in The Routledge Companion to Philosophy ...
  • Keim, Wiebke (۲۰۱۷) ‘Islamization of Knowledge – Symptom of the ...
  • Mota-Rolim, Sergio et al. (۲۰۲۰) ‘The Dream of God: How ...
  • Popper, Karl (۱۹۷۴) Objective knowledge: an evolutionary approach. Clarendon Press ...
  • Stokes, Dustin (۲۰۲۱) Thinking and Perceiving: On the Malleability of ...
  • Telles‐Correia, Diogo (۲۰۱۸) ‘The mind‐brain gap and the neuroscience‐psychiatry gap’. ...
  • Walker, Mark (editor) (۲۰۰۳). Science and Ideology: a Comparative History. ...
  • نمایش کامل مراجع