معناداری صفات الهی در کلام معتزلی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 103

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPT-55-1_001

تاریخ نمایه سازی: 9 آبان 1402

چکیده مقاله:

معنا حقیقتی است که پس از ادراک مراتب یا ظهور واقعیت در ذهن شخص محقق شده و به مخاطب منتقل می شود. معناداری گزاره های کلامی و به ویژه صفات الهی از مهم ترین مباحثی است که شالوده هر نظام دینی را تشکیل داده و به دلیل متعالی بودن خداوند و نفی تشبیه او به مخلوق، محل نزاع فیلسوفان دین و متکلمان بوده است. در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی نظر معتزله که از عقل گراترین متکلمان اسلامی هستند، کنکاش شده است. ازنظر آنان با ملاک مطابقت گزاره ها با واقعیت، شناخت مراد خداوند بعداز شناخت صفات خدا حاصل می شود. القای پیام های هدایت گرانه وحی برای عموم مردم است و از این رو، فهم مراد خداوند و صفات الهی میسر شناخته شده است. آن ها معناشناسی صفات ذاتی خداوند را با نظرات مختلفی مانند احوال، نیابت ذات از صفات و معنای سلبی تبیین کردند که هرکدام از این نظرات معرفتی برای انسان حاصل نمی کنند. همچنین، تعارض های متون دینی، از جمله صفات خبری را که حاکی از لوازم جسمانیت در خداوند است، با استفاده از تاویل، استعاره و مجاز، توجه به مباحث لغوی و استناد به قرائات شاذ برطرف ساختند که در پاره ای از موارد از ظاهر قرآن غفلت شده است.

نویسندگان

نجیمه معینی

دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان

جنان ایزدی

استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اشعری، ابوالحسن ابن علی. مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین. ترجمه: ...
  • ای پیلین، دیوید. مبانی فلسفه دین. گروه مترجمان. ویراسته: سیدمحمود ...
  • آریان، حمید. «معنا و مبانی عقل گرایی معتزله در تفسیر ...
  • بابایی، علی اکبر و غلامعلی عزیزی کیا و مجتبی روحانی ...
  • بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر. اصول دین. بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۱ق ...
  • بهرامی، محمد. «پرسش ها و پژوهش های بایسته قرآنی در ...
  • جبرئیلی، محمدصفر. فلسفه دین و کلام جدید. تهران: انتشارات پژوهشگاه ...
  • حبیبی، معصومه. «معناشناسی اوصاف الهی از دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی ...
  • دان آر، استیور. فلسفه زبان دینی. ترجمه: ابوالفضل ساجدی. قم: ...
  • دان آر، استیور. فلسفه زبان دینی، نشانه، نماد و داستان. ...
  • ربانی گلپایگانی، علی. درآمدی بر کلام جدید. قم: هاجر، ۱۳۸۵ ...
  • ربانی گلپایگانی، علی. فرق و مذاهب کلامی. قم: انتشارات مرکز ...
  • رشاد، علی اکبر. فلسفه دین. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و ...
  • رضوانی، علی اصغر. شیعه شناسی و پاسخ به شبهات. قم: ...
  • زمخشری، جارالله محمد بن عمر. الکشاف عن حقایق التنزیل و ...
  • ساجدی، ابوالفضل. زبان دین و قرآن. قم: موسسه آموزشی و ...
  • سالاری راد، معصومه. «نظریه های شناختاری و غیرشناختاری زبان دینی». ...
  • سبحانی، جعفر. «زبان دینی در فلسفه و کلام اسلامی». کلام ...
  • سلطانی، مصطفی. «صفات خبری از دیدگاه امامیه و معتزله با ...
  • سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن. الاتقان فی علوم القرآن. بیروت: دارالکتب ...
  • شهرستانی، محمد بن عبدالکریم. الملل و النحل. ترجمه: مصطفی خالق ...
  • شیخ الاسلامی، اسعد. تحقیقی در مسائل کلامی. تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۳ ...
  • طباطبایی، محمدحسین. ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی. قم: ...
  • عالمی، روح الله. «نظر متکلمین معتزلی درباره صفات خدا». مجله ...
  • عجالی معتزلی، مختاربن محمود. الکامل فی الاستقصاء فیما بلغنا من ...
  • علی زمانی، امیرعباس. زبان دین. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ...
  • علی زمانی، امیرعباس. علم عقلانیت و دین. قم: انتشارات دانشگاه ...
  • فخار، وحیده و مرتضی حسینی شاهرودی. «تحلیل معناداری زبان دین ...
  • فولادوند، محمدمهدی. ترجمه قرآن. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف ...
  • قربانی، قدرت الله. «نقد و بررسی دیدگاه های ویتگنشتاین و ...
  • محمدرضایی، محمد و دیگران. جستارهایی در کلام جدید. تهران: سمت، ...
  • محمدی، مجید. آسیب شناسی دینی. قم: نشر تفکر، ۱۳۸۳ ...
  • محمدی، هاشم. «صفات ذات از دیدگاه اشاعره، معتزله و تشیع». ...
  • مکدرموت، مارتین. اندیشه های کلامی شیخ مفید. ترجمه: احمد آرام. ...
  • ناشی اکبر، عبدالله. الاوسط فی المقالات. تحقیق: علیرضا ایمانی. قم: ...
  • نصر حامد، ابوزید. رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن. ترجمه: احسان ...
  • نقوی، حسین. «کار کردگرایی و معناشناسی اوصاف الهی از دیدگاه ...
  • واعظی، احمد. «کارکردگرایی و زبان الهیات». معرفت، ش. ۱۹ (۱۳۸۹): ...
  • همامی، عباس و حسین رجب زاده. «مبانی و روش های ...
  • همدانی اسدآبادی، عبدالجبار بن احمد. المختصر فی اصول الدین. تحقیق: ...
  • همدانی اسدآبادی، عبدالجبار بن احمد. المغنی فی ابواب التوحید و ...
  • همدانی اسدآبادی، عبدالجبار بن احمد. تنزیه القرآن عن المطاعن. القاهره: ...
  • همدانی اسدآبادی، عبدالجبار بن احمد. شرح الاصول الخمسه. بیروت: داراحیاءالتراث ...
  • همدانی اسدآبادی، عبدالجبار بن احمد. متشابه القرآن. تحقیق: عدنان محمد ...
  • هیک، جان. فلسفه دین. ترجمه: بهزاد سالکی. تهران: انتشارات بین ...
  • نمایش کامل مراجع