تعیین اجزای شاخص بهره وری آب تحت مدیریت تک آبیاری و تاریخ کاشت برای ارقام جو دیم

تعیین و ارزیابی اجزای بهره وری آب برای دو رقم جو دیم تحت شرایط زمان و میزان تخصیص تک آبیاری و تاریخ کاشت راه را برای کشت سودآور این محصول هموار کرده و میزان تاثیرپذیری آن در اثر تغییرات پراکنش بارش را تعدیل خواهد کرد. بدین منظور و با هدف تعیین اجزای شاخص بهره وری آب، تحقیقی بر پایه طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه به اجراء در آمد. سه تاریخ کاشت و پنج مدیریت تخصیص تک آبیاری بر روی دو رقم جو دیم مورد مطالعه قرار گرفت. اجزای شاخص ‎های بهره وری آب شامل بهره وری بارش، بهره وری آب آبیاری و بهره وری کل آب کاربردی (مجموع تک آبیاری و بارش) تحت شرایط و تیمارهای ذکر شده تعیین گردید. تغییرات حدود و مقدار بهره وری بارش ناشی از زمان و میزان تک آبیاری در تولید دانه، کاه و کلش و بیوماس ارقام جو و نیز مزیت های نسبی هر یک بررسی شد. بر اساس شاخص بهره وری بارش، تاریخ کشت زود برای جو محل تردید بوده و آبیاری بهاره با تامین ۱۰۰% کمبود از ظرفیت زراعی نیز توجیه ندارد. اثربخشی تیمار آبیاری ۱۰۰ میلی متر تاریخ کاشت زود، بیشتر روی افزایش کاه و کلش است و نسبت به دیگر زمان های کشت اثر کم‎تری روی افزایش دانه دارد. بر اساس نتایج به دست آمده، تیمار ۱۰۰ میلی متر تک آبیاری زمان کاشت، با دارا بودن شاخص بهره وری کل آب کاربردی برابر با ۷/۸ و ۹/۸ کیلوگرم بر میلی متر و بهره وری آب آبیاری برابر با ۴/۳۷ و ۵/۳۸ کیلوگرم بر میلی متر به ترتیب برای رقم V۲ (آبیدر) و لاین V۲ (Dayton) مطلوب ترین تیمار زمان کاشت محسوب می شود و تیمار فقط یک مرتبه آبیاری بهاره با تامین ۵۰% کمبود از ظرفیت زراعی نیز با دارا بودن شاخص بهره وری کل آب کاربردی برابر با ۶/۵ و ۸/۵ کیلوگرم بر میلی متر و بهره وری آب آبیاری برابر با ۹/۵۸ و ۵/۶۰ کیلوگرم بر میلی متر به ترتیب برای لاین های V۱ و V۲ مطلوب ترین تیمار آبیاری محدود بهاره محسوب می‎شود. از لحاظ مقایسه دو رقم نیز نشان داده شد که بهره وری بارش برای لاین V۲ در هر سه تاریخ کاشت برابر ۲/۳ کیلوگرم بر میلی متر به دست آمد که حدود ۱۰ درصد بیشتر از رقم آبیدر بوده است.