پیش بینی عملکرد گندم با استفاده از ویژگی های خاک به کمک تجزیه به مولفه های اصلی

بررسی رابطه بین عملکرد محصول و خصوصیات خاک برای شناسایی و تشخیص علل اساسی تغییرپذیری عملکرد و اجرای مدیریت صحیح مزارع مفید می باشد. این تحقیق، در یک مزرعه گندم تحت مدیریت زارع در شهر سرخنکلاته واقع در ۲۵ کیلومتری شهرستان گرگان، در شمال شرقی ایران انجام شد. نمونه برداری خاک از روی یک شبکه سیستماتیک- آشیانه ای در پلاتی به ابعاد ۱۰۰ در ۱۸۰ متر و از عمق ۳۰-۰ سانتیمتری خاک (جمعا? ۱۰۱ نقطه) اندکی پس از کاشت گندم در اواخر پاییز انجام گرفت. نمونه برداری از گندم نیز در پلات یک متر مربع با مرکزیت ۱۰۱ نقطه نمونه برداری در اواخر خرداد ماه صورت پذیرفت. نتایج آماری نشان داد تمامی متغیرها از توزیع نرمال برخوردار بودند. pH کمترین ضریب تغییرات و عملکرد دانه بیشترین ضریب تغییرات را دارا هستند. برای تجزیه مولفه های اصلی هفت مولفه در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. همچنین جهت تفسیر خصوصیات موثر بر یک مولفه از شاخص معیار انتخاب یا SC استفاده شد. بدین ترتیب بردار ویژه برای هر مولفه اصلی بر اساس مقادیر بیشتر از مقدار معیار انتخاب در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد متغیرهای حاصلخیزی خاک نظیر فسفر قابل استفاده (۸۴۷/۰)، مواد آلی (۸۱۰/۰)، نیتروژن کل(۷۴۲/۰)، پتاسیم قابل استفاده (۷۲۷/۰) و CEC(۷۲۵/۰) دارای وزنهای بالاتری نسبت به متغیرهای دیگر بوده و بنابراین سهم بیشتری در تغییرپذیری خاک داشته اند. بر این اساس می توان گفت تغییرپذیری ناشی از مدیریت عامل مهم تغییرپذیری خصوصیات خاک و عملکرد در مزرعه مورد مطالعه بشمار می رود. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی بیانگر آن بود که قسمت عمده تغییرپذیری در مزرعه بوسیله فاکتورهای حاصلخیزی ایجاد شده و در مجموع مدلهای رگرسیونی حاصله ۵۷% تغییرپذیری عملکرد کل را توجیه نمودند.