بررسی آماری توزیع ازن کلی جو در منطقه ایران برای فصل های متفاوت، طی سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸

در این تحقیق که به منظور بررسی تغییرات منطقه ای ازن کلی صورت گرفته است، از داده های ازن کلی ماهواره ای OMIبرای ۱۰ ایستگاه از مراکز استانی منطقه ایران طی سال ۲۰۰۷ استفاده شد. در سال ۲۰۰۷ میانگین مقدار سالانه منطقه ای ازن، ۲۹۱ واحد دابسون، بیشینه ماهانه منطقه ای ازن کلی در ماه مارس مقدار ۲/۳۲۸ دابسون و کمینه آن در ماه اکتبر، مقدار ۲۶۷ دابسون برآورد شد. مقایسه فصلی ایستگاه های منتخب منطقه نشان داد که در فصل های تابستان و پاییز، بیشترین مقدار ازن کلی مربوط به ایستگاه رشت و کمترین آن مربوط به ایستگاه شیراز است. طی سال ۲۰۰۷ تغییرات میانگین ماهانه منطقه ای ازن کلی بین ۵ تا ۲۷ درصد است و بیشترین تغییرات منطقه ای در فصل سرد و کمترین آن در فصل گرم رخ داده است. بیشترین تغییرات روز به روز ازن کلی معمولا در ماه های سرد فوریه و مارس و کمترین آن در ماه های گرم ژوئیه و سپتامبر رخ می دهد. محدوده تغییرات میانگین ماهانه تغییرات روز به روز ازن کلی ایستگاه های منتخب تقریبا بین ۱ تا ۸ درصد است و این تغییرات با افزایش عرض جغرافیایی، افزایش پیدا کرده اند. برای بررسی توزیع فصلی ازن کلی منطقه، نقشه های هم مقدار ازن کلی رسم شد و الگوهای فصلی برای سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ به دست آمد. به منظور بهتر نشان دادن توزیع ازن، علاوه بر ۱۰ ایستگاه پیش گفته از ۳۸ ایستگاه دیگر نیز استفاده شد. الگوی زمستانی و بهاری ازن کلی در منطقه ایران نشان داد که هم مقدارهای ازن در این فصل تقریبا به صورت مداری است و ازن کلی با افزایش عرض جغرافیایی افزایش پیدا می کند. الگوی تابستانی و پاییزی ازن کلی منطقه ایران نشان داد که مقادیر ازن در ارتفاعات زاگرس کاهش و در مناطق ساحلی افزایش پیدا کرده است. کمینه ازن در ارتفاعات بالای زاگرس تشکیل می شود و در بخش های شرقی ایران با افزایش طول جغرافیایی، مقدار ازن افزایش ولی در بخش های غربی، کاهش پیدا می کند. نتایج بررسی ها روشن ساخت که در تمام فصل های سال، همبستگی مثبت معنی داری بین مقادیر ازن و عرض جغرافیایی وجود دارد و این همبستگی درفصل های زمستان و بهار قوی تر از سایر فصل ها است. همچنین در فصل های تابستان و پاییز، همبستگی منفی معنی داری بین مقادیر ازن و ارتفاع برقرار و این همبستگی در تابستان قوی تر از پاییز است.