ارزیابی رژیم های آبیاری سطحی بر کارآیی مصرف نیتروژن در زراعت چغندرقند

در اراضی تحت آبیاری سطحی، مدیریت ناصحیح کودهای ازته باعث ایجاد آلودگی آب های زیرزمینی در نزدیکی سطح خاک و یا آ ب های سطحی در اثر فرسایش خاک زراعی می گردد. در مناطق کاشت چغندرقند (Beta Vulgaris L.)، آبیاری با حجم کم یک راه کار جهت حفظ غلظت مناسب نیترات است. در ایران مطالعاتی در مورد کارآیی مصرف نیتروژن چغندرقند انجام شده، لیکن اطلاعات راجع به اثر سطوح آب و کود در این زمینه محدود است. این پژوهش با هدف بررسی رژیم های آبیاری و سطوح نیتروژن در تعیین میزان نیتروژن برای حداکثر عملکرد ریشه و شکر و نیز کارآیی مصرف آن در چغندرقند، به روش آبیاری سطحی در قالب طرح آماری کرت های خرد شده بلوک کامل تصادفی با دو فاکتور مقدار آب در چهار سطح شامل ۱I، ۲I، ۳I و ۴I (۴۰، ۸۰، ۱۲۰ و۱۶۰ درصد تبخیر از سطح طشتک کلاس A )، مقدار ازت در چهار سطح شامل ۰N، ۱N، ۲N و ۳N (شاهد، ۹۰، ۱۸۰ و ۲۷۰ کیلوگرم در هکتار ازت از منبع اوره) در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد عملکرد ریشه، شکر و کل ماده خشک و نیز کارآیی مصرف نیتروژن تحت تاثیر مقدار آب، مقدار نیتروژن و اثر متقابل آن ها قرارگرفت. تیمار (۴I) با ۴۷۹۶۹ کیلوگرم در هکتار و تیمار (۲I) با ۶۸۵۵ کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین عملکرد ریشه و عملکرد شکر را داشتند. نتایج نشان داد که در شرایط کم آبیاری عملکرد کاهش یافت. هم چنین با افزایش نیتروژن عملکرد ریشه، شکر و ماده خشک کل افزایش نشان داد. اثرات متقابل نشان داد که تیمار ۳N۴I و ۳N۳I به ترتیب با ۵۳۶۲۱ و ۵۳۰۷۵ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد ریشه، و نیز با ۷۸۸۷ و ۷۶۸۹ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد شکر را داشتند. نتایج نشان داد که کارآیی مصرف نیتروژن با افزایش میزان آب مصرفی برای هر یک از سه جزء مورد مطالعه گیاه افزایش (۴کارآیی مصرف نیتروژن کاهش (۳>N۲>N۱N) می یابد. بیشترین کارآیی مصرف ازت در تیمار آبیاری ۴I و با مصرف ۹۰ کیلوگرم ازت به دست آمد.