تحلیل نابرابری های توسعه ی ناحیه ای در ایران
محل انتشار: پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 43، شماره: 4
سال انتشار: 1390
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 61
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JHGR-43-4_009
تاریخ نمایه سازی: 10 آبان 1402
چکیده مقاله:
نابرابری و ابعاد مختلف آن نشانه های مشخصی از توسعهنیافتگی شمرده می شود. تفاوت ها و نابرابری های منطقه ای و ناحیه ای تهدیدی جدی برای کشورها بهشمار می رود، زیرا زمینه های دستیابی به وحدت و یکپارچگی ملی را دشوار میکند. برای فراهم کردن مبنای علمی و منطقی برای کاستن نابرابری ها، ارزیابی جامعی از وضعیت موجود توسعه ی نواحی با در نظر گرفتن شاخص های مختلف، بسیار ضروری است. پس از انجام این ارزیابی، می توان برای روبهرو شدن با مشکلات مناطق محروم اقدام کرد. مطالعه ی حاضر به ارزیابی سطح توسعهیافتگی شهرستان های ایران و تحلیل نابرابری میان آنها از نظر شاخص های مختلف توسعه پرداخته است. بدین ترتیب که پس از مطالعه و بررسی منابع موثق آماری مربوط به سال ۱۳۸۵، تعداد ۵۴ شاخص توسعه تدوین شد؛ وزن شاخص ها با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) تعیین شد و درنهایت، میزان توسعهیافتگی شهرستان ها با بهره گیری از روش TOPSIS مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، برای تبیین میزان نابرابری در بخش های مختلف مورد مطالعه، ضریب پراکندگی مربوط به هر بخش محاسبه شد. نتایج پژوهش، نابرابری آشکاری را میان سطح توسعه ی شهرستان ها نشان می دهد. شهرستان های شمیرانات، تهران و دماوند بهعنوان توسعهیافته ترین شهرستان های کشور، بههمراه سایر شهرستان های توسعهیافته بیشتر در بخش های مرکزی کشور واقع شده اند. در حالی که بیشتر شهرستان های توسعهنیافته و محروم در مناطق حاشیه ای و مرزی قرار گرفته اند. تحلیل ضریب پراکندگی نیز نشان می دهد که بیشترین نابرابری شهرستان ها بهترتیب مربوط به بخش های امکانات زیربنایی، کشاورزی و مسکن است. بنابراین، برای دست یافتن به یکپارچگی ملی، ارتقای سطح توسعه ی اقتصادی اجتماعی و پایداری سیاسی، کاستن نابرابری های ناحیه ای امری ضروری و گریز ناپذیر است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مسعود تقوایی
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
حمید رضا وارثی
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
رعنا شیخ بیگلو
دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان