دکترین«حق داشتن» در برابر«حق بودن» با رویکردی بر نظر امام خمینی(س)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 83

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MATIN-22-89_002

تاریخ نمایه سازی: 26 آبان 1402

چکیده مقاله:

از موضوعات مهم و کاربردی مباحث حقوقی، تبیین حق یا حکم بودن موضوع است که به موجب آن، آثار و لوازمی بر آن مترتب می گردد. تبیین معناشناختی حق از بایسته هایی است که پایه و اساس فلسفه علوم مختلف می باشد. بررسی سخنان امام خمینی نشان می دهد که دایره و حدود حق بسیار وسیع و گسترده است که مهم ترین آن ها حقوق طبیعی انسان ازجمله داشتن حق حیات و حق آزادی هستند. در نظام های حقوقی، «حق داشتن» به عنوان دکترین حقوقی در مقابل حق بودن، به بهره مندی صاحب حق اشاره دارد. درصورتی که حق داشتن ثابت شود، می توان اختیاراتی را برای صاحبان حق برشمرد. در عالم هستی، موجودات به اعتبار ثبوتشان از حقوق مختلفی برخوردار می گردند و متلازم با آن تکالیفی بر عهده آن ها یا دیگران بار خواهد شد؛ اما بحث از تلازم موردتوافق همگان نبوده و این امر در بحث ضمانت اجرای حقوق افراد و جامعه تاثیرگذار خواهد بود. در تبیین این که حق به چه معناست، نظرات متفاوتی مطرح است، لکن معنایی که متضمن تلازم حق و تکلیف باشد و دایره وسعت حق مداری مفرط افراد را کاهش دهد، با منشا و خاستگاه حق که همان عدالت است، سنخیت بیشتری خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

عبدالعلی توجهی

دانشیار گروه حقوق، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

زهرا سمیعی زفرقندی

. دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مفید، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین. (۱۴۰۶ ق) حاشیه مکاسب، تهران: ...
  • آل بحرالعلوم،محمد. (۱۳۶۲) بلغه الفقیه،با شرح و تعلیق سید محمدتقی ...
  • ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله. (بی تا) الالهیات من ...
  • ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم. (۱۹۵۵) لسان العرب، ...
  • امام خمینی، سید روح الله. (۱۴۲۱ ق) کتاب البیع، تهران: ...
  • امام خمینی، سید روح الله. (۱۳۸۵) صحیفه امام(دوره ۲۲جلدی)، تهران: ...
  • امامی، سید حسن. (۱۳۷۳) حقوق مدنی، تهران: کتاب فروشی اسلامیه ...
  • انصاری، مرتضی. (۱۴۱۵ ق) کتاب المکاسب، قم: کنگره جهانی بزرگداشت ...
  • بحرانی، محمد سند. (۱۴۲۸ ق) فقه المصارف و النقود، قم: ...
  • توحیدی، محمدعلی. (بی تا) مصباح الفقاهه فی المعاملات، تقریرات درس ...
  • جرجانی، علی بن محمد. (بی تا) التعریفات، مصر: مطبعه حیدریه ...
  • جزایری، محمدجعفر. (۱۴۱۶ ق) هدی الطالب فی شرح المکاسب، قم: ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (۱۳۷۸) مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (۱۳۷۱) مقدمه عمومی علم حقوق، تهران: کتابخانه ...
  • جوادی آملی، عبدالله. (۱۳۸۵)حق و تکلیف در اسلام، قم: اسراء ...
  • جونز، پیتر. (۱۳۸۶) حقوق، ترجمه رضا حسینی، تهران: پژوهشکده مطالعات ...
  • حسن فرج، توفیق. (۱۹۸۸) المدخل للعلوم القانونیه، بیروت: الدار الجامعیه ...
  • دانش پژوه، مصطفی. (۱۳۹۰) شناسه حقوق، قم: پژوهشگاه حوزه و ...
  • دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۵) لغت نامه، زیر نظر دکتر محمد ...
  • راسخ، محمد. (۱۳۸۱) حق و مصلحت، تهران: طرح نو ...
  • راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد. (۱۴۰۴ ق) المفردات فی ...
  • زرقاء، احمد. (بی تا) الفقه الاسلامی فی ثوبه الجدید، بیروت: ...
  • ساکت، محمدحسین. (۱۳۷۱) حقوق شناسی: دیباچه ای بر دانش حقوق، ...
  • صرامی، سیف الله. (۱۳۸۵) حق، حکم و تکلیف، گفتگو با ...
  • طالبی، محمدحسین، سید مصطفی حسینی نسب. (بهار ۱۳۸۸)«تبیین حق از ...
  • طباطبایی یزدی، محمدکاظم. (۱۳۷۶) حاشیه المکاسب، قم: دارالعلم ...
  • غروی اصفهانی، محمدحسین. (۱۳۷۵) حاشیه کتاب المکاسب، قم: علمیه، چاپ ...
  • غروی اصفهانی، محمدحسین. (۱۲۷۵) رساله فی الحق و الحکم، قم: ...
  • قاری سید فاطمی، محمد. (۱۳۸۸) حقوق بشر در جهان معاصر، ...
  • کاتوزیان، ناصر.(۱۳۷۷) حقوق مدنی، منطق حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار ...
  • کانت، ایمانوئل. (۱۳۸۸) فلسفه حقوق، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی ...
  • کفوی، ابوالبقاء. (۱۲۸۶) الکلیات، تهران: دارالطباعه ...
  • لکنوی، عبدالحلیم. (۱۳۱۶) حاشیه قمر الاقمار علی نور الانوار شرح ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۷۷) حقوق و سیاست در قرآن، قم: ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۷۶) معارف قرآن، قم: موسسه آموزشی و ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی . (۱۳۹۱) نظریه حقوقی اسلام، قم: موسسه ...
  • موحد، محمدعلی. (۱۳۸۱) در هوای حق و عدالت از حقوق ...
  • موسوی بجنوردی، سید محمدحسن. (۱۴۱۹ ق) القواعد الفقهیه، قم: نشر ...
  • نبویان، محمود. (۱۳۸۸) حق و چهار پرسش بنیادین، قم: موسسه ...
  • نجفی خوانساری، موسی.(۱۴۱۸ ق) منیه الطالب، تقریر بحث میرزای نائینی، ...
  • هابز، توماس. (۱۳۸۰) لویاتان،ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی ...
  • Hohfeld, Wesley.)۱۹۱۹ (Fundamental Legal Conceptions as Applied in Judicial Reasoning, ...
  • H. L. A. Hart. (۱۹۵۹) Essays on Bentham: Jurisprudence and ...
  • Waldron, Jeremy. (۲۰۰۷) Rights, in Goodin, R. Pettit, PH. & ...
  • نمایش کامل مراجع