پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت با نظری بر آرای امام خمینی(س)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 66

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MATIN-22-86_002

تاریخ نمایه سازی: 26 آبان 1402

چکیده مقاله:

چکیده: در جوامع دینی، تعامل با اسلوب قانون گذاری به صورت جزئی نگری و بررسی سطوح بیرونی است؛ از این رو نگاه معلول گرایانه مقدم بر تفکر علت مدارانه است. بر این اساس توجه تام و نگرش مقاصدی به پشتوانه های احکام شرعی، که در نحوه استنباط بسیار موثر هستند، در چگونگی عملیات فقهی مغفول می مانند. توجه به چنین بحثی از ضرورت های کنونی است؛ به ویژه در فعال سازی فقاهت شیعی در تعامل با بحران های عصری. درحقیقت توجه به مقاصد شریعت در اجتهاد سبب بالندگی و پویایی فقه و پاسخگویی مناسب به مسائل نوظهور می شود. در مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری مطالب به شیوه کتابخانه ای، نقش مقاصد شریعت در پویایی فقه شیعه بیان شده است. با بررسی شیوه عملی فقها در استنباط احکام این نتیجه به دست آمد که بهترین شیوه اجتهاد، اجتهاد با استناد به نصوص و با نظارت مقاصد است؛ یعنی مقاصد شریعت به عنوان اصول و کلیات شریعت در تفسیر و تبیین نصوص شرعی نقش بسزایی دارند. امام خمینی نیز با نگرش به مقاصد شریعت در استنباط احکام و استفاده از این عنصر در تعیین محدوده و گستره نصوص، تشخیص نصوص معتبر از غیرمعتبر، تعارض ادله، استنباط احکام مسائل مستحدثه و... را موجب پویایی فقه از نظر انطباق احکام با پیشرفت جوامع و پاسخگویی مناسب به مسائل نوظهور دانسته اند.

کلیدواژه ها:

کلیدواژه ها: مقاصد شریعت ، پویایی فقه ، اجتهاد ، مسائل مستحدثه ، تفسیر نصوص

نویسندگان

زهره حاجیان فروشانی

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

علی مظهرقراملکی

استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران

سید محمد رضا امام

استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آل کاشف الغطاء، محمدحسین بن علی. (بی تا) سوال و ...
  • اسماعیل پور قمشه ای، محمدعلی. (بی تا) البراهین الواضحات - ...
  • اصفهانی، شیخ محمدحسین. (۱۴۱۸ق) حاشیه المکاسب، قم: انوار الهدی ...
  • امام خمینی، سید روح الله.(۱۴۱۵ق) المکاسب المحرمه، تهران: موسسه تنظیم ...
  • امام خمینی، سید روح الله. (۱۳۸۱) توضیح المسائل، تهران: موسسه تنظیم ...
  • امام خمینی، سید روح الله. (الف ۱۳۸۵) ترجمه تحریرالوسیله، تهران: موسسه ...
  • امام خمینی، سید روح الله.(ب۱۳۸۵) صحیفه امام، تهران: موسسه تنظیم ...
  • امام خمینی، سید روح الله. (۱۴۲۱ق) کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم ...
  • انصاری، مرتضی. (۱۳۸۱) کتاب المکاسب، قم: آرموس ...
  • انصاری، مرتضی. (۱۴۱۶ق) فرائدالاصول، قم: موسسه النشر الاسلامی وابسته به جامعه ...
  • انصاری، مرتضی.(۱۴۱۵ق) رساله سراج العباد، قم: موسسه اسماعیلیان ...
  • ایروانی، محمدباقر. (۱۴۲۷ق) دروس التمهیدیه فی الفقه الاستدلالی، قم: بی ...
  • تسخیری، محمدعلی. (۱۳۸۳) «المصالح المرسله و مجال حجیتها»، فقه اهل ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ق) وسایل الشیعه، قم: موسسه ...
  • حسینی روحانی، سید صادق. (۱۴۱۲ق) فقه الصادق(ع)، قم: دارالکتاب مدرسه ...
  • حسینی روحانی، سید صادق. (بی تا) منهاج الصالحین، بی جا: بی ...
  • حکیم، محمدتقی. (۱۴۲۸ق) الاصول العامه للفقه، قم: ذوی القربی ...
  • خویی، سید ابوالقاسم. (۱۴۱۸ ق) موسوعه الامام خویی، قم: موسسه ...
  • ریسونی، احمد. (۱۴۲۲ق) الاجتهاد بین النص و المصلحه و الواقع، ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر. (۱۴۲۴ ق) المواهب فی تحریر احکام المکاسب، ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر. (بی تا) الاعتصام بالکتاب و السنه، قم: ...
  • سبزواری، سید عبدالاعلی. (بی تا) جامع الاحکام الشرعیه، قم: موسسه ...
  • شهید اول، محمد بن مکی. (بی تا) القواعد و الفوائد، ...
  • شهید اول، محمد بن مکی.(۱۴۱۰ ق) اللمعه الدمشقیه، بیروت: دار ...
  • شهید اول، محمد بن مکی. (۱۴۱۴ ق) غایه المراد فی شرح ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی. (۱۴۱۰ ق) الروضه البهیه ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی.(۱۴۱۴ ق) حاشیه الارشاد، قم: ...
  • شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی. (بی تا) ...
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷) المبسوط فی الفقه الامامیه، ...
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن. (بی تا) النهایه، قم: قدس محمدی ...
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن.(۱۴۰۷ق) تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • صدر، سید محمدباقر. (۱۴۲۰ق) ماوراءالفقه، بیروت: دارالاضواء للطباعه و النشر ...
  • طباطبایی حکیم، سید محسن. (۱۴۱۶ق) مستمسک العروه الوثقی، قم: موسسه ...
  • طباطبایی قمی، سیدتقی. (۱۴۲۶ق) مبانی منهاج الصالحین، قم: منشورات قلم ...
  • علیدوست، ابوالقاسم. (۰۹۳۱) فقه و مصلحت، قم: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۱۲ق) منتهی المطلب ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (بی تا) تذکره ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۲۰ق) تحریرالاحکام الشرعیه علی ...
  • فاضل لنکرانی، محمد. (۱۴۱۶ق) القواعد الفقهیه، قم: چاپخانه مهر ...
  • فیض کاشانی، محمد. (۱۴۰۶ق) الوافی، بی جا: کتابخانه امام علی(ع) ...
  • قحطانی، مسفر بن علی. (۲۰۰۸ م) الوعی المقاصدی: قراءه معاصره ...
  • قرضاوی، یوسف. (۱۴۲۶ ق) السیاسه الشرعیه فی ضوء نصوص الشریعه ...
  • قمی، شیخ عباس. (۱۴۲۳ ق) الغایه القصوی فی ترجمه عروه ...
  • کاشف الغطاء، حسن بن جعفر. (۱۴۲۲ ق) انوارالفقاهه: کتاب المکاسب، ...
  • کلینی، ابو جعفرمحمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ ق) الکافی، تهران: دارالکتب ...
  • کمره ای، محمدباقر. (بی تا) اصول الفوائد الغرویه فی مسائل ...
  • مامقانی، ملا عبدالله بن محمدحسن. (۱۳۵۰ ق) حاشیه علی رساله ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (۱۴۰۴ ق) مرآه العقول فی شرح ...
  • مجلسی، محمدتقی بن مقصودعلی. (۱۴۰۰ق) یک دوره کامل فقه فارسی، ...
  • محقق حلی، نجم الدین. (۱۴۰۸ق) شرایع الاسلام، قم: موسسه اسماعیلیان ...
  • مصطفوی، سید محمدکاظم. (۱۴۲۳ ق) فقه المعاملات، قم: دفتر انتشارات ...
  • مظفر، محمدرضا. (۱۳۷۵) اصول الفقه، قم: موسسه اسماعیلیان ...
  • مغنیه، محمدجواد. (۱۴۲۱ق) فقه الامام الصادق(ع)، قم: موسسه انصاریان ...
  • مغنیه، محمدجواد . (۱۴۱۱ق) الاسلام بنظره عصریه، بیروت: دارالجواد ...
  • مغنیه، محمدجواد . (۱۳۷۴) «فقیهان و مسئله تجدد»، تحقیق و ...
  • مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۲۴ق) کتاب النکاح، قم: انتشارات مدرسه علی ...
  • منتظری نجف آبادی، حسین علی. (الف ۱۴۰۹ق) مبانی فقهی حکومت ...
  • منتظری نجف آبادی، حسین علی.(ب ۱۴۰۹ق) دراسات فی ولایه الفقیه ...
  • موسوی بجنوردی، میرزا حسن. (۱۴۱۹ق) القواعدالفقهیه، قم: نشر الهادی ...
  • موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا. (۱۴۰۵ق) کتاب الشهادات، قم: مولف ...
  • نراقی، مولی محمدمهدی بن ابوذر. (۱۴۱۶ق) تحفه رضویه، قم: انتشارات ...
  • نمایش کامل مراجع