قاعده قرعه به عنوان رویه قضایی با رویکردی بر آرای امام خمینی(س

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 46

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MATIN-14-54_003

تاریخ نمایه سازی: 26 آبان 1402

چکیده مقاله:

نظر جامعی میان فقها پیرامونقاعدهقرعهوجود ندارد. قرعه در لغت و اصطلاح،بیرون آوردن یک سهم یا نصیب از میان اطراف آن است و ملاک صحت آن عدم اطلاع بر سهم خارج شده است. دو آیه از قرآن، روایات، سیره عقلا و عقلدلالت بر حجیت قرعه در اسلام دارند؛ فقهای امامیه بر حجیت قاعده قرعه به نحو موجبه جزئیه اجماع دارند. موضوع قاعده قرعه مطلق جهل و عدم وجود راه حل است. اگر چه بعضی قاعده قرعه را در مواردی که مورد عمل اصحاب قرار گرفته، جاری می دانند؛ ولی در بسیاری از ابواب فقهی این قاعده جریان دارد. قرعه در قانون اساسی، قوانین مدنی و قوانین کیفری جمهوری اسلامی ایران به کار گرفته شده است. با تبیین قاعده قرعه از دیدگاه امام خمینی، باید قاعده قرعه در رویه قضایی حقوق ایران مورد استناد قرار گرفته و جایگاه مشخص و تعریف شده ای داشته باشد. اما با بررسی مصادیق اجرای این قاعده،  به خصوص در مقایسه با مصادیق اجرای آن در فقه، این نتیجه به دست می آید که این قاعده علی رغم اتفاقی بودنش، بسیار محجور واقع  شده و جایگاه خود را آنچنان که باید، در رویه قضایی پیدا نکرده است.

نویسندگان

فریبا حاجی علی

استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(س)

زینب ثمنی

پژوهشگر و کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی.