تصرفات مالی ممیز با رویکردی تطبیقی به نظرات امام خمینی(س)

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 57

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MATIN-15-58_001

تاریخ نمایه سازی: 26 آبان 1402

چکیده مقاله:

تصرفات مالی نیازمند سطحی از رشد و درک عقلی است، اما آیا رشد به تنهایی موضوع صحت معاملات است و بلوغ مدخلیتی ندارد یا هم بلوغ و هم رشد از شروط صحت معامله­اند یا وجود یکی از دو شرط بلوغ و رشد کافی است و معامله با وجود یکی از این دو صحیح است؟ آیا صغیر ممیز اهلیت معامله دارد؟ منظور از محجور بودن صغیر چیست؟ آیا صغیر ممیز مطلقا محجور است یا فقط حق مستقل عمل کردن را ندارد؟ منظور از محجور بودن ممیز، محجور بودن از مستقل معامله کردن است یا محجور بودن از اجرای صیغه یا هر دو؟ اینها سوالاتی هستند که فقها در آثارشان برای پاسخ به آنها اهتمام ورزیده­اند. با مطالعه منابع فقهی می­توان به وجود اختلاف فقها در حداقل رشد لازم برای انجام برخی از فعالیت های مالی دست یافت. کافی بودن رسیدن به سن تمییز در برخی تصرفات و عدم نیاز به رشد کامل عقلی از جمله آنهاست. بررسی تفسیر فقها از آیه رشد، به عنوان مهم ترین دلیل مورد استناد، می­تواند در روشن ساختن مبنای فقهی آنها راهگشا باشد. کتاب البیع تالیف امام خمینی یکی از مهم ترین منابع در این زمینه به شمار می­رود که به تفصیل به تبیین آیه رشد اهتمام ورزیده است.: تصرفات مالی نیازمند سطحی از رشد و درک عقلی است، اما آیا رشد به تنهایی موضوع صحت معاملات است و بلوغ مدخلیتی ندارد یا هم بلوغ و هم رشد از شروط صحت معامله­اند یا وجود یکی از دو شرط بلوغ و رشد کافی است و معامله با وجود یکی از این دو صحیح است؟ آیا صغیر ممیز اهلیت معامله دارد؟ منظور از محجور بودن صغیر چیست؟ آیا صغیر ممیز مطلقا محجور است یا فقط حق مستقل عمل کردن را ندارد؟ منظور از محجور بودن ممیز، محجور بودن از مستقل معامله کردن است یا محجور بودن از اجرای صیغه یا هر دو؟ اینها سوالاتی هستند که فقها در آثارشان برای پاسخ به آنها اهتمام ورزیده­اند. با مطالعه منابع فقهی می­توان به وجود اختلاف فقها در حداقل رشد لازم برای انجام برخی از فعالیت های مالی دست یافت. کافی بودن رسیدن به سن تمییز در برخی تصرفات و عدم نیاز به رشد کامل عقلی از جمله آنهاست. بررسی تفسیر فقها از آیه رشد، به عنوان مهم ترین دلیل مورد استناد، می­تواند در روشن ساختن مبنای فقهی آنها راهگشا باشد. کتاب البیع تالیف امام خمینی یکی از مهم ترین منابع در این زمینه به شمار می­رود که به تفصیل به تبیین آیه رشد اهتمام ورزیده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سید محمد موسوی بجنوردی

استاد گروه فقه و مبانی حقوق و مدیر گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی (تربیت معلم)

مریم حسینی آهق

استادیار پژوهشکده علوم انسانی ( بنیاد دائره المعارف اسلامی )و دانش آموخته دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم. (۱۴۰۵)لسان العرب، قم: ...
  • ابن­ادریس حلی، محمد. (۱۴۱۰ق)السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: موسسه النشر ...
  • ابن­امیر الحاج، محمدبن محمد. (۱۴۰۳ق) التقریر و التحبیر، بیروت: دارالکتب ...
  • ابن­حمزه، محمد بن علی. (۱۴۰۸ ق)الوسیله الی نیل الفضیله، قم: ...
  • ابن­زهره حلبی، حمزه بن علی. (۱۴۱۷ق) غنیه النزوع فی علمی ...
  • ابن­فهد حلی، احمد بن محمد. (۱۴۱۱ق) المهذب البارع فی شرح ...
  • امام خمینی، سید روح الله. (۱۳۷۹)تحریر الوسیله، تهران: موسسه تنظیم ...
  • (۱۴۲۱ق) کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام ...
  • امامی، سید حسن. (۱۳۶۸) حقوق مدنی، تهران:کتابفروشی اسلامیه ...
  • امیر پادشاه، محمد امین بن محمود. (بی تا) تیسیر التحریر، ...
  • انصاری، محمد­بن نظام­الدین. (۱۳۲۲) فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت فی ...
  • بخاری، عبدالعزیز­بن احمد. (بی تا)کشف الاسرار عن اصول فخر الاسلام ...
  • تفتازانی، مسعود بن عمر. (بی تا) التلویح الی کشف حقائق ...
  • جزیری، عبدالرحمن. (۱۴۰۴ق)کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه، استانبول: دارالدعوه ...
  • جصاص، احمد بن علی. (۱۴۱۵ ق)احکام القرآن، تحقیق عبدالسلام محمد ...
  • جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (۱۳۷۰) ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد. (۱۴۰۷)الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، ...
  • حسن فرج، توفیق. (۱۹۹۳) المدخل للعلوم القانونیه: النظریه العامه للقانون ...
  • حطاب رعینی، محمد بن عبدالرحمن. (۱۴۱۶ ق) مواهب الجلیل لشرح ...
  • حکیم، سید محسن. (بی تا) نهج الفقاهه، قم: ۲۲بهمن ...
  • حمیتی واقف، احمد علی.(۱۳۸۳)حقوق مدنی۲: اموال و مالکیت، تهران: نشر ...
  • خمینی، مصطفی. (۱۴۱۸ ق)کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم و نشر ...
  • خوانساری، موسی­بن محمد. (۱۴۱۸ ق)منیه الطالب فی شرح المکاسب (تقریرات ...
  • خویی، ابوالقاسم. (۱۳۶۵) مستندالعروه الوثقی: کتاب الاجاره(تقریرات درس مرتضی بروجردی)، ...
  • (۱۳۷۷)مصباح الفقاهه (تقریرات درس محمد علی توحیدی تبریزی)، قم: مکتبه ...
  • دردیر، ابوالبرکات احمد. (بی تا) الشرح الکبیر، بی­جا: دار احیاء ...
  • زبیدی، محمد مرتضی. (۱۴۱۴ق) تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق ...
  • زحیلی، وهبه مصطفی. (۱۴۰۹ق) الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق: دارالفکر ...
  • زمخشری، محمود بن عمر. (۱۳۸۵)الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون ...
  • ساکت، محمد حسین. (۱۳۸۶) شخصیت و اهلیت در حقوق مدنی، ...
  • سرخسی، شمس­الدین. (۱۴۰۶ ق) المبسوط، بیروت: دارالمعرفه ...
  • سلار دیلمی، حمزه بن عبدالعزیز. (۱۴۱۴ق)المراسم العلویه فی الاحکام النبویه، ...
  • سنهوری، عبدالرزاق احمد. (۱۹۵۲)الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، بیروت: ...
  • سید سابق، محمد. (۱۳۹۷ ق) فقه السنه، بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • سیستانی، سید علی. (۱۴۱۶ق)منهاج الصادقین، قم: مکتبه آیه الله سیستانی ...
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ ق) التبیان فی تفسیر ...
  • (۱۴۱۷ق) الخلاف، چاپ علی خراسانی، جواد شهرستانی و محمد مهدی ...
  • شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان. (۱۴۱۰ق) المقنعه، قم: ...
  • صبری سعدی، محمد. (۲۰۰۴) شرح القانون المدنی الجزائری: نظریه العامه ...
  • صفایی، سید حسین و سید مرتضی قاسم زاده.(۱۳۸۴) حقوق مدنی ...
  • طباطبایی، سید محمد. (بی تا)المیزان فی تفسیر القرآن، قم: منشورات ...
  • طبرسی، فضل بن حسن. (۱۴۱۸ق) تفسیر جوامع الجامع، قم: موسسه ...
  • (۱۴۱۵ق) تفسیر مجمع البیان، بیروت: موسسه اعلمی للمطبوعات ...
  • طبری، محمد بن جریر. (۱۴۱۵ق) جامع البیان عن تاویل آیات ...
  • عبدالمجید بکر، عصمت. (۱۹۸۹)الاحکام القانونیه لرعایه القاصرین، جامعه بغداد: کلیه ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۸ق) قواعد الاحکام، قم: موسسه ...
  • (۱۴۱۰ق) ارشاد الاذهان فی احکام الایمان، تحقیق فارس حسون، قم: ...
  • (۱۴۱۵ ق) مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم: موسسه النشر ...
  • فاضل آبی، زین الدین ابی­علی حسن بن ابی­طالب. (بی تا)کشف ...
  • فخرالمحققین، محمد بن حسن بن یوسف. (۱۳۸۹)ایضاح الفوائد فی شرح ...
  • فدوی، سلیمان. (۱۳۸۵) تعارض قوانین در حقوق ایران با تکیه ...
  • فیض کاشانی، ملامحسن. (۱۴۰۱ق) مفاتیح الشرائع، چاپ مهدی رجائی، قم: ...
  • قطب راوندی، سعید­بن هبه الله. (۱۴۰۵ق) فقه القرآن، قم: مکتبه ...
  • کاتوزیان، ناصر. (۱۳۷۱)قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار ...
  • (۱۳۸۱)دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی: قرارداد- ایقاع، تهران: بهمن ...
  • (۱۳۳۹) وصیت در حقوق مدنی ایران، تهران: دانشگاه تهران ...
  • کیره، حسن. (بی تا) المدخل الی القانون: القانون بوجه عام، ...
  • محبوبی، عبیدالله­بن مسعود. (بی تا) التوضیح شرح التنقیح، بیروت: شرکه ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن. (۱۴۰۹ق)شرائع الاسلام فی مسائل الحلال ...
  • (۱۴۱۰ق) المختصر النافع فی فقه الامامیه، تهران: الدراسات الاسلامیه فی ...
  • مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (۱۴۱۲ق) مجمع الفائده و البرهان ...
  • مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۰۷ ق)الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ...
  • ناهی، صلاح الدین عبداللطیف. (۱۴۰۴ق)الوجیز الوافی فی القوانین المرعیه فی ...
  • نجفی، محمد حسن. (۱۴۰۴ق)جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، با ...
  • نوین، پرویز و عباس خواجه پیری. (۱۳۷۷) حقوق مدنی ۶، ...
  • ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم. (۱۴۰۵)لسان العرب، قم: ...
  • ابن­ادریس حلی، محمد. (۱۴۱۰ق)السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: موسسه النشر ...
  • ابن­امیر الحاج، محمدبن محمد. (۱۴۰۳ق) التقریر و التحبیر، بیروت: دارالکتب ...
  • ابن­حمزه، محمد بن علی. (۱۴۰۸ ق)الوسیله الی نیل الفضیله، قم: ...
  • ابن­زهره حلبی، حمزه بن علی. (۱۴۱۷ق) غنیه النزوع فی علمی ...
  • ابن­فهد حلی، احمد بن محمد. (۱۴۱۱ق) المهذب البارع فی شرح ...
  • امام خمینی، سید روح الله. (۱۳۷۹)تحریر الوسیله، تهران: موسسه تنظیم ...
  • (۱۴۲۱ق) کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام ...
  • امامی، سید حسن. (۱۳۶۸) حقوق مدنی، تهران:کتابفروشی اسلامیه ...
  • امیر پادشاه، محمد امین بن محمود. (بی تا) تیسیر التحریر، ...
  • انصاری، محمد­بن نظام­الدین. (۱۳۲۲) فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت فی ...
  • بخاری، عبدالعزیز­بن احمد. (بی تا)کشف الاسرار عن اصول فخر الاسلام ...
  • تفتازانی، مسعود بن عمر. (بی تا) التلویح الی کشف حقائق ...
  • جزیری، عبدالرحمن. (۱۴۰۴ق)کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه، استانبول: دارالدعوه ...
  • جصاص، احمد بن علی. (۱۴۱۵ ق)احکام القرآن، تحقیق عبدالسلام محمد ...
  • جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (۱۳۷۰) ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد. (۱۴۰۷)الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، ...
  • حسن فرج، توفیق. (۱۹۹۳) المدخل للعلوم القانونیه: النظریه العامه للقانون ...
  • حطاب رعینی، محمد بن عبدالرحمن. (۱۴۱۶ ق) مواهب الجلیل لشرح ...
  • حکیم، سید محسن. (بی تا) نهج الفقاهه، قم: ۲۲بهمن ...
  • حمیتی واقف، احمد علی.(۱۳۸۳)حقوق مدنی۲: اموال و مالکیت، تهران: نشر ...
  • خمینی، مصطفی. (۱۴۱۸ ق)کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم و نشر ...
  • خوانساری، موسی­بن محمد. (۱۴۱۸ ق)منیه الطالب فی شرح المکاسب (تقریرات ...
  • خویی، ابوالقاسم. (۱۳۶۵) مستندالعروه الوثقی: کتاب الاجاره(تقریرات درس مرتضی بروجردی)، ...
  • (۱۳۷۷)مصباح الفقاهه (تقریرات درس محمد علی توحیدی تبریزی)، قم: مکتبه ...
  • دردیر، ابوالبرکات احمد. (بی تا) الشرح الکبیر، بی­جا: دار احیاء ...
  • زبیدی، محمد مرتضی. (۱۴۱۴ق) تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق ...
  • زحیلی، وهبه مصطفی. (۱۴۰۹ق) الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق: دارالفکر ...
  • زمخشری، محمود بن عمر. (۱۳۸۵)الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون ...
  • ساکت، محمد حسین. (۱۳۸۶) شخصیت و اهلیت در حقوق مدنی، ...
  • سرخسی، شمس­الدین. (۱۴۰۶ ق) المبسوط، بیروت: دارالمعرفه ...
  • سلار دیلمی، حمزه بن عبدالعزیز. (۱۴۱۴ق)المراسم العلویه فی الاحکام النبویه، ...
  • سنهوری، عبدالرزاق احمد. (۱۹۵۲)الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، بیروت: ...
  • سید سابق، محمد. (۱۳۹۷ ق) فقه السنه، بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • سیستانی، سید علی. (۱۴۱۶ق)منهاج الصادقین، قم: مکتبه آیه الله سیستانی ...
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ ق) التبیان فی تفسیر ...
  • (۱۴۱۷ق) الخلاف، چاپ علی خراسانی، جواد شهرستانی و محمد مهدی ...
  • شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان. (۱۴۱۰ق) المقنعه، قم: ...
  • صبری سعدی، محمد. (۲۰۰۴) شرح القانون المدنی الجزائری: نظریه العامه ...
  • صفایی، سید حسین و سید مرتضی قاسم زاده.(۱۳۸۴) حقوق مدنی ...
  • طباطبایی، سید محمد. (بی تا)المیزان فی تفسیر القرآن، قم: منشورات ...
  • طبرسی، فضل بن حسن. (۱۴۱۸ق) تفسیر جوامع الجامع، قم: موسسه ...
  • (۱۴۱۵ق) تفسیر مجمع البیان، بیروت: موسسه اعلمی للمطبوعات ...
  • طبری، محمد بن جریر. (۱۴۱۵ق) جامع البیان عن تاویل آیات ...
  • عبدالمجید بکر، عصمت. (۱۹۸۹)الاحکام القانونیه لرعایه القاصرین، جامعه بغداد: کلیه ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۸ق) قواعد الاحکام، قم: موسسه ...
  • (۱۴۱۰ق) ارشاد الاذهان فی احکام الایمان، تحقیق فارس حسون، قم: ...
  • (۱۴۱۵ ق) مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم: موسسه النشر ...
  • فاضل آبی، زین الدین ابی­علی حسن بن ابی­طالب. (بی تا)کشف ...
  • فخرالمحققین، محمد بن حسن بن یوسف. (۱۳۸۹)ایضاح الفوائد فی شرح ...
  • فدوی، سلیمان. (۱۳۸۵) تعارض قوانین در حقوق ایران با تکیه ...
  • فیض کاشانی، ملامحسن. (۱۴۰۱ق) مفاتیح الشرائع، چاپ مهدی رجائی، قم: ...
  • قطب راوندی، سعید­بن هبه الله. (۱۴۰۵ق) فقه القرآن، قم: مکتبه ...
  • کاتوزیان، ناصر. (۱۳۷۱)قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار ...
  • (۱۳۸۱)دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی: قرارداد- ایقاع، تهران: بهمن ...
  • (۱۳۳۹) وصیت در حقوق مدنی ایران، تهران: دانشگاه تهران ...
  • کیره، حسن. (بی تا) المدخل الی القانون: القانون بوجه عام، ...
  • محبوبی، عبیدالله­بن مسعود. (بی تا) التوضیح شرح التنقیح، بیروت: شرکه ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن. (۱۴۰۹ق)شرائع الاسلام فی مسائل الحلال ...
  • (۱۴۱۰ق) المختصر النافع فی فقه الامامیه، تهران: الدراسات الاسلامیه فی ...
  • مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (۱۴۱۲ق) مجمع الفائده و البرهان ...
  • مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۰۷ ق)الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ...
  • ناهی، صلاح الدین عبداللطیف. (۱۴۰۴ق)الوجیز الوافی فی القوانین المرعیه فی ...
  • نجفی، محمد حسن. (۱۴۰۴ق)جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، با ...
  • نوین، پرویز و عباس خواجه پیری. (۱۳۷۷) حقوق مدنی ۶، ...
  • نمایش کامل مراجع