نقد اندیشه قیصری و تبیین دیدگاه امام خمینی (ره) درباره ملاک تقسیم اسماء به ذاتی، صفاتی و افعالی در عرفان

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 80

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MATIN-23-92_001

تاریخ نمایه سازی: 26 آبان 1402

چکیده مقاله:

اسماء حسنای الهی در عرفان نظری به ذاتی، صفاتی و افعالی تقسیم می شوند. قیصری در مقدمه شرح فصوص الحکم مناط این تقسیم را ظهور معنای هرکدام از ذات، صفات و افعال در لفظ اسم می داند. طبق این نظر چنانچه متفاهم از اطلاق اسمی معنای ذات باشد، آن اسم از اسماء ذات و اگر صفت یا فعل باشد، از اسماء صفات یا افعال خواهد بود. امام خمینی در تعلیقات خویش بر شرح فصوص، ملاک مزبور را به هیچ وجه مطابق با مذاق عرفانی ندانسته و خود به ارائه ملاک دیگری اقدام نموده اند که با مشرب عرفان سازگار باشد. در دیدگاه ایشان وجه تقسیم، مشاهدات سالک در مراتب و مقامات فنای وی در فعل، صفات و ذات حق تعالی است. بر این اساس آنچه را سالک در مرتبه فنای فعلی می بیند، از قبیل اسماء افعال بوده و آنچه در مرتبه فنای صفاتی و ذاتی مشهود او واقع می شود، اسماء صفات و ذات است. در این نوشتار ابتدا به نقد دیدگاه قیصری و سپس به توضیح نظریه امام می پردازیم و به این منظور بیان چهار مطلب: اقسام توحید در عرفان، فنای ذاتی هلاک و استهلاک، اسفار اربعه عرفانی و مراتب یقین ضروری است.

نویسندگان

سید رضا اسحاق نیا

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • امام خمینی، سید روح الله. (۱۴۰۶ق) تعلیقات علی شرح فصوص ...
  • ترکه اصفهانی، صائن الدین علی بن محمد.(۱۳۶۰) تمهید القواعد، بامقدمه ...
  • دشتی، محمد. (۱۳۷۹) ترجمه نهج البلاغه، قم: انتشارات طلیعه نور.. ...
  • دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۷) لغت نامه دهخدا، تهران: موسسه انتشارات ...
  • سبزواری، ملاهادی. (۱۳۶۶) شرح المنظومه، قم: موسسه انتشارات دارالعلم، چاپ ...
  • شیخ صدوق، محمد. (۱۴۰۹ق) من لایحضره الفقیه، تحقیق علی اکبر ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۳۹۹ ق) کشف المرادفی شرح ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف.(۱۳۶۵) باب حادی عشر، مع شرحیه ...
  • علامه طباطبایی، سید محمدحسین. (بی تا) المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: ...
  • غروی اصفهانی، محمدحسین. (۱۴۰۴ق) الانوارالقدسیه، بیروت: موسسه وفا، چاپ دوم.. ...
  • غروی اصفهانی، محمدحسین. (بی تا) تحفه الحکیم، با مقدمه شیخ ...
  • فاضل تونی، محمدحسین. (۱۳۶۰) تعلیقه بر فصوص، با مقدمه بدیع ...
  • قیصری، محمد داود. (۱۳۷۵) شرح فصوص الحکم، تهران: انتشارات علمی ...
  • مطهری، مرتضی. (۱۳۵۷) مقدمه ای برجهان بینی اسلامی ۲: جهان ...
  • مظفر، محمدرضا. (۱۳۷۳) اصول الفقه، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.. ...
  • ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (۱۹۸۱) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالعقلیه الاربعه، ...
  • ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (بی تا) الشواهدالربوبیه، مشهد: مرکزالجامعی للنشر.. ...
  • نوری، میرزا حسین. (۱۴۰۸ق) مستدرک الوسائل، تحقیق موسسه آل البیت، ...
  • هیدجی، ملامحمد.(۱۳۶۳) تعلیقه الهیدجی علی المنظومه و شرحها، تهران: موسسه ...
  • Allameh Heli, Hassan bin Yusuf. (۱۹۷۹) Kashf al-Murad fi Sharh ...
  • Allameh Heli, Hassan bin Yusuf. (۱۹۸۷)BabHadi Ashar, al-Allameh Al-Heli Ma'a ...
  • Allameh Tabatabaei, Seyed Mohammad Hossein.(n.d.) Al-Mizan Fi Tafsir Al-Qur'an, Qom: ...
  • Dashti, Mohammad. (۲۰۰۱) Translation of Nahj al-Balaghah, Talieh Noor Publications(In ...
  • Dehkhoda, Ali Akbar. (۱۹۹۹) Dehkhoda Dictionary, ۲nd ed, new volume, ...
  • Fazel Tuni, Mohammad Hussein. (۱۹۸۲) Annotation of the book al-Fusus, ...
  • Hidaji, Mullah Mohammad. (۱۹۸۵) Hidaji commentary on the system and ...
  • Imam Khomeini, Ruhollah. (۱۹۸۶) Ta'aliqat ala Sharh Fusus al-Hikam va ...
  • Motahari, Morteza. (۱۹۷۹) Introduction to the Islamic Worldview ۲ Monotheistic ...
  • Mozaffar, Sheikh Mohammad Reza. (۱۹۹۵) Usul al-Fiqh, Qom: Esmailian Press ...
  • Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim. (۱۹۸۱) Al-Hikmah al-Muta'aliyah fi al-Asfar ...
  • Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim .(n.d.)Al-Shawahid Al-Rububiyyah, Mashhad: Markaz al-Jame'ei ...
  • Nouri, Mirza Hossein. (۱۹۸۸) Mustadrak al-Wasa'il, Alulbayt Institute, ۲nd ed, ...
  • Qaravi,Esfahani Sheikh Mohammad Hussein. (۱۹۸۴) Al-Anwar Al-Qudsiya, ۲nd ed. Beirut, ...
  • Qaravi,Esfahani Sheikh Mohammad Hussein. (n.d.)Tohfah Al-Hakim, introduction by Sheikh Mohammad ...
  • Qeisari, Mohammad Davud. (۱۹۹۷) Sharh Fusus al-Hikam, Tehran: Scientific and ...
  • Sabzevari, Mollahadi. (۱۹۸۸) ۵th ed, Sharh al-Manzumah, Qom: Dar al-Ilm ...
  • Sheikh Saduq, Mohammad. (۱۹۸۹) Man La Yahdhar al-Faqih, Ali Akbar ...
  • Tarakeh Esfahani, Saen al-Din Ali ibn Muhammad. (۱۹۸۱) Preparation of ...
  • نمایش کامل مراجع