چالش ها و راهکارهای افزایش کارایی مصرف آب گیاهان زراعی در ایران

از شاخص های اساسی در تعیین کارایی استفاده از آب جهت تولید محصولات کشاورزی، شاخص کارایی مصرف آب می باشد. در منابع علمی این شاخص در مقیاس های مدیریتی گیاه، مزرعه، شبکه آبیاری، و یا حوضه آبریز تعریف و بررسی شده است. گیاه به تنهایی نقش مهمی در استفاده بهینه از آب و افزایش کارایی مصرف آب کشاورزی دارد. مقاومت گیاه به تنش های محیطی (نظیر کم آبی، شوری، گرما و غیره)، و سایر عوامل فیزیولوژیکی گیاهی تاثیر گذار بر تولید زیست توده و عملکرد نهایی به ازای واحد آب مصرفی، تماما می توانند بر کارایی مصرف آب در مقیاس گیاه تاثیر گذار باشند. در این مقاله ضمن تشریح مفهوم و روابط کارایی مصرف آب گیاه و چالش ها و راهکارهای بهبود آن، نتایج تحقیقات مختلف در این زمینه در کشور به صورت جمع بندی ارایه و تحلیل شده است. برای افزایش کارایی مصرف آب محصولات کشاورزی، گیاه نقش اساسی در کنار سایر اقدامات صرفه جویی آب ایفا می نماید. برنامه ها و اقدامات کاهش آب مصرفی و افزایش عملکرد باید به طور همزمان و مرتبط با هم باشند. این رویکرد برای افزایش کارایی مصرف آب، رویکرد علمی تر و عملی تر برای نیل به اهداف برنامه های توسعه در کشور و امنیت غذایی از منابع محدود آب آبیاری می باشد. علاوه بر اقدامات فنی مرتبط، همچنین مهمترین فاکتور در بالا بردن کارایی مصرف آب گیاه، مدیریت زراعی بوده و مهارت و دانش فنی کشاورز نقش کلیدی در این زمینه ایفا می نماید.