بررسی کالوس زایی رزماری در شرایط کشت بافت تحت تاثیر عوامل هورمونی، نوع ریزنمونه و زمان یادداشت برداری

رزماری ( . Rosemarinus officinalis L ) گیاهی است پایا، بسیار معطر با ساقه های چوبی که در داروسازی کاربردهای زیادی دارد. در تحقیق حاضر از دو نوع ریزنمونه میانگره و جوانه انتهایی گیاه رزماری بر روی محی ط کشت MS حاوی ۸ ترکیب هورمونی مختلف شامل BAP ،۲,۴-D ،NAA و کینتین استفاده شد. سه زمان مختلف در فاصله های ۲۰ ، ۴۰ و ۶۰ روز پس از کشت به عنوان زمان های یادداشت برداری در نظر گرفته شد و درصد کالوس زایی ریزنمونه ها با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با ۴ تکرار بررسی شد. بر اساس نتایج، میزان کالو س زایی تحت تاثیر زمان یادداشت برداری، نوع ریزنمونه، ترکیبات هورمونی و اثرات متقابل صفات در سطح یک درصد معنی دار بود. بهترین کالوس زایی، ۴۰ روز پس از کشت مشاهده شد و درصد کالوس زایی ریزنمونه میانگره ( ۱/ ۴۲ درصد) بالاتر از جوانه انتهایی ( ۹/ ۳۵ درصد ) بود. بالاترین میزان کالوس زایی ( ۳/ ۹۳ درصد) مربوط به ریزنمونه میانگره در زمان ۴۰ روز پس از کشت بر روی محیط کشت حاوی ۲ میلی گرم بر لیتر BAP و ۵/ ۰ میلی گرم بر لیتر NAA مشاهده شد و کمترین میزان کالوس زایی نیز ( ۵ درصد ) به محیط کشت بدون هورمون تعلق داشت که نشان دهنده ضرورت منابع هورمونی در محیط کشت است. از بین سیتوکینین های مورد استفاده، BAP بهتر از کینتین بود و از میان اکسین ها نیز NAA نقش بهتری نسبت به ۲,۴-D داشت.