ارزیابی تنوع ژنتیکی در هیبریدهای چغندرقند (Sugar beet L.) از نظر عملکرد، صفات کیفی و جوانه زنی

در برنامه های اصلاحی با اهداف بهبود محصول و افزایش بهره وری، شناخت تنوع ژنتیکی مرتبط با صفات مهم زراعی و نیز تعیین ارتباط میان آن ها حائز اهمیت ویژه ای است. در این رابطه ۱۵۵ هیبرید چغندرقند در قالب طرح آکمنت با پنج شاهد سینا، نووودورا، مودکس، لوریکت و پیرولا طی سال ۱۳۹۹ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خوی کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات حاکی از وجود تنوع ژنتیکی قابل توجهی میان هیبریدها از نظر صفات یکنواختی جوانه زنی، عملکرد ریشه، درصد قند ناخالص و عملکرد قند ناخالص بود. چهار صفت یکنواختی جوانه زنی، عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص و درصد قند ناخالص توارث بالایی نشان دادند. در بین صفات عملکرد قند و عملکرد ریشه همبستگی مثبت و بسیار معنی داری در سطح احتمال ۱/۰ درصد داشتند. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام موید آن بود که سه صفت عملکرد ریشه، درصد قند ناخالص و یکنواختی جوانه زنی بیش از ۹۹ درصد تغییرات عملکرد قند ناخالص را سبب می شوند. نتایج تجزیه علیت، نتایج تجزیه همبستگی و رگرسیون گام به گام را تایید کرد و نشان داد که بیش ترین اثر مستقیم و مثبت مربوط به عملکرد ریشه می باشد. بر اساس تجزیه خوشه ای، هیبریدهای آزمایشی در چهار گروه متمایز طبقه بندی شدند؛ به طوری که در گروه اول هیبریدهایی قرار گرفتند که یکنواختی بالایی در جوانه زنی و عملکرد مناسبی از نظر ریشه و قند داشتند. نظر به تنوعی که میان صفات و هیبریدهای آزمایشی وجود داشت، لذا می توان هیبریدهای با صفات مطلوب بر اساس اهداف اصلاحی را گزینش و در برنامه های به نژادی آتی در راستای نیل به اهداف به کار برد.