خوانش ترجمه های صحیفه سجادیه در پرتو نظریه تعادل زیبایی شناختی ولفگانگ آیزر

چکیدهاصطلاح تعادل زیبایی­شناختی ('Aesthetic Equivalence) به معنای ایجاد تعادل منطقی در ترجمه متن مبدا و مقصد است که یکی از مفاهیم اساسی در مطالعات ترجمه به شمار می­رود. ولفگانگ آیزر (Wolfgang Iser) متفکر و زبان­شناس آلمانی از برجسته­ترین نظریه­پردازان در زمینه تعادل زیبایی­شناختی می­باشد. او معتقد است که عدم به­کارگیری تعادل در ترجمه باعث واکنش­های دریافتی گوناگون مخاطبان از متن شده و خواننده از درک نکات زیبایی­شناختی متن ترجمه و متن اصلی باز می­ماند. هدف تعادل زیبایی­شناختی برقراری تعادل میان دو متن ادبی است به نحوی که درجه تفسیرپذیری دو متن یکسان باشد. صحیفه سجادیه از مهم­ترین ادعیه شیعه به شمار می­رود که امام سجاد (ع) مناجات­ها و نیایش­های خود را در آن آورده است. در این میان، دعای چهل و هفتم در موضوع روز عرفه از اهمیت و جایگاه ویژه­ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف شناخت تعادل زیبایی­شناختی متن اصلی و متن ترجمه و میزان توجه مترجمان به این مقوله چهار فراز از ترجمه آقایان الهی­قمشه­ای، موسوی گرمارودی، انصاریان و آیتی از دعای چهل و هفتم را به صورت هدفمند انتخاب نموده و با استفاده از روش تحلیل محتوا و با رویکرد انتقادی عملکرد مترجمان را مورد سنجش قرار داده است. تحلیلی که از ترجمه چهار فراز منتخب صورت گرفت نشان داد که مفاهیمی همچون تفسیرپذیری متن ترجمه، استعاره و پویایی معنا، از سوی هر چهار مترجم مورد توجه بوده است. مفهوم تفسیرپذیری متن، در ترجمه­های الهی­قمشه­ای و انصاریان همراه با رویکرد تصریح­سازی است و در ترجمه­های آنها بیش از متن اصلی خلاهای موجود در متن مبدا پر شده است. در مقابل استعارات در ترجمه­های آیتی و گرمارودی از پویایی بیشتری برخوردار است.