مقایسه عواقب حقوقی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از بیماری های منتقل شونده از راه خون در ایران و جهان

چکید ه   سابقه و هدف   توجه جهانی به مشکل بیماری های عفونی منتقله از طریق خون و فرآورده های مشتق از پلاسما (TTI) ، با گزارش اولین بیمار هموفیل مبتلا به ایدز و هپاتیت C ، موجب عواقب حقوقی، اجتماعی و اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه گردید. در این مقاله به مقایسه این عواقب در ایران و سایر کشورها پرداخته شده است.   مواد و روش ها   مرور سیستماتیک بر ۲۹ مقاله به دست آمده از بانک های اطلاعاتی و گزارش های منتشره TTI در چهار دهه گذشته، به ویژه در بیماران هموفیلی و تالاسمی انجام و عواقب حقوقی، اقتصادی و اجتماعی آن ها و نیز تاثیر آن بر سلامت عمومی جامعه در ایران، ۱۰ کشور توسعه یافته و ۲ کشور در حال توسعه بررسی گردید.   یافته ها   ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته؛ کمترین شیوع ایدز و هپاتیت C را در بیماران هموفیلی، بیشترین مبلغ غرامت نسبت به درآمد سرانه ملی و نیز سرانه سلامت ملی و گسترده ترین محدوده زمانی تخصیص غرامت و حق شکایت را داشته است. در ایران علاوه بر پرداخت غرامت، کلیه هزینه های درمان ایدز و هپاتیت بیماران جدا از سیستم موجود بیمه درمانی کشور، رایگان بوده و علی رغم رسیدن به استانداردهای جهانی اهدای خون؛ آزمایش های غربالگری، جمع آوری و ذخیره پلاسما و فرآورده های خون از نظر TTI بیمه می باشد. متعاقب تشکیل پرونده حقوقی بیماران هموفیلی، صنعت بومی پالایش پلاسمای کشور تعطیل گردید.   نتیجه گیری   این عدم توازن بارز بین عواقب یک پدیده با شیوع و اهمیت آن و توانمندی های موجود در یک جامعه، نیاز به بازنگری در مفاهیم حقوقی و قانونی قصور و تقصیر در امور پزشکی، تناسب خسارات مادی و معنوی با درآمد سرانه ملی، هزینه اثربخشی اقدامات تشخیصی و درمانی و ضرورت برقراری رابطه سیستماتیک مستمر بین وزارت بهداشت، پزشکی قانونی و مراجع قضایی در غالب یک کمیسیون مشورتی کارشناسی عالی را تاکید می کند.   کلمات کلیدی : ویروس های منتقل شونده از راه خون، هموفیلی، انتقال خون، ایران