روش شناسی طرح دیده بانی اجرای ماده ۱۱ سیاست های کلی سلامت در ایران

چکیده زمینه و هدف: سیاست های کلی سلامت از زمره سیاست های راهبردی کلان کشور است که با هدف پویایی برنامه های نظام سلامت و اجتماعی شدن سلامت تدوین شده اند. طرح تحقیقاتی"دیده بانی اجرای ماده ۱۱ سیاست های کلی سلامت" با هدف تبیین این سیاست از سیاست های کلی سلامت و تدوین برنامه و مداخلات اجرایی لازم و تعیین شاخص های رصد آن اجرا شده است. روش کار: در این مطالعه از انواع مطالعات کتابخانه ای، اسنادی، کیفی و توصیفی در مراحل مختلف استفاده شد. در نشست های کارشناسی، موضوعات و مفاهیم مختلف مطرح شده در این سیاست مشخص شدند. اطلاعات علمی در خصوص این موضوعات در یک مطالعه مروری جمع آوری شد. از طریق بررسی اسنادی و مصاحبه با کارشناسان و مدیران برنامه های مرتبط، سازمان های ذی نفع شناسایی شدند. در نشست های کارشناسی برنامه سیاست ۱۱ شامل هدف کلی، اهداف راهبردی، راهبرد، اهداف کوتاه مدت  و مداخلات تدوین شدند. شاخص های رصد کلان پیامدهای اصلی برنامه براساس نتایج مطالعات مروری، اسنادی تعیین شدند. وضعیت موجود قوانین کلان، شاخص ها، برنامه ها و مداخلات مرتبط در مطالعه اسنادی بررسی شدند. از بحث گروهی متمرکز برای تکمیل اطلاعات در خصوص برنامه ها و مداخلات در حال اجرا استفاده شد. مداخلات در اولویت براساس نتایج انطباق برنامه های کلان کشوری با مداخلات پیشنهادی تعیین شدند. نتیجه گیری: دستاوردهای این مطالعه اطلاعات لازم برای اجرای ماده ۱۱ سیاست های کلی سلامت و رصد آن را در اختیار مدیران نظام سلامت قرار می دهد. این دستاوردها در مقالات دیگری ارائه می شود. مقاله حاضر روش شناسی این طرح را ارائه می دهد. در روش مطالعه تلاش شد مراحل کار به گونه ای طراحی و اجرا شود که بتوان با استفاده بهینه از منابع، اطلاعات لازم برای تدوین برنامه، شاخص های رصد و مداخلات در اولویت تامین شود. روش به کار رفته برای تعیین مداخلات در اولویت در این مطالعه موجب می شود اجرای این مداخلات، نقش تکمیلی برنامه های جاری را داشته و از دوباره کاری در تدوین و اجرا برنامه های عملیاتی، پیشگیری شود. روش این مطالعه می تواند الگوی مناسبی را در اختیار محققان و برنامه ریزان و مدیران اجرایی قرار دهد.