تامین مالی پایدار نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران؛ وضعیت، شاخص ها و راهکارها در راستای تبیین بند ۱۰ سیاست های کلی سلامت

چکیده زمینه و هدف: تامین مالی اصلی ترین کارکرد هر نظام سلامتی است. از آنجایی که در سال های اخیر افزایش قابل توجهی در مخارج سلامت صورت گرفته است و اکثر دولت ها در تامین این منابع با چالش روبرو شده اند، لزوم پایداری تامین مالی نظام سلامت بسیار پررنگ شده است. در همین راستا، به منظور اجرا و تحقق بند ۱۰ سیاست های کلی سلامت ابلاغی، این پژوهش با هدف تبیین صحیح این بند از سیاست ها، شاخص ها و راهکارهای دستیابی به پایداری در تامین مالی نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار داده است. روش کار: در این پژوهش از روش کمی و کیفی به صورت تلفیقی استفاده شده است. در بخش تبیین تعاریف و مفاهیم بنیادی سیاست و تعیین فهرست اولیه شاخص ها و راهکارها از جستجوی نیمه نظام مند در بانک های اطلاعاتی معتبر استفاده شد. در مرحله بعدی برای تعیین شاخص ها و راهکارهای منتخب از روش پنل خبرگان به صورت حضوری و غیرحضوری استفاده شد. وضعیت ایران در حوزه پایداری تامین مالی، با استفاده از اطلاعات و گزارشات منتشره از مراجع معتبری نظیر سازمان جهانی بهداشت (مرجع بین المللی) و مرکز آمار ایران (مرجع ملی) معین شد. یافته ها: پایداری تامین مالی نظام سلامت به معنای حصول اطمینان از فراهم آمدن به موقع منابع مالی و تعادل بین منابع و مصارف در راستای نیل به اهداف موردنظر نظام سلامت و پوشش همگانی سلامت بدون ایجاد هرگونه خدشه در پایداری وضعیت مالی دولت است. از بین ۳۱ شاخص اولیه برای رصد پایداری تامین مالی نظام سلامت، ۱۸ شاخص به عنوان شاخص منتخب و از بین ۱۹ مداخله برای دستیابی به پایداری، ۶ راهکار اولویت دار و منتخب شناسایی شدند. بحث و نتیجه گیری: در شرایط کنونی کشور جمهوری اسلامی ایران، موضوع پایداری تامین مالی نظام سلامت و خصوصا هدفمند ساختن منابع عمومی بخش سلامت به اقشار نیازمند و دهک های پایین درآمدی و برخورداری عادلانه این اقشار از منابع عمومی ناظر بر تحقق بند ۱۰-۴ سیاست های کلی سلامت و در نتیجه دستیابی به پوشش همگانی سلامت بسیار حائز اهمیت است. الگوی "تامین مالی چند لایه نظام سلامت" بر مبنای وضعیت اقتصادی خانوارها می تواند راهکار اجرایی ارزشمندی در این شرایط باشد.