بررسی اثرات ساخت وسازهای شهری بر میزان بروز خطر بیابانزایی در شهر طبس

در دهه های اخیر فعالیتهای انسانی به ویژه ساخت وسازها در محدوده شهری و توسعه صنعتی- شهری بئون توجه به برنامه آمایش سرزمین، یکی از مهمترین و اثرگذارترین عوامل در بروز خطر بیابانزایی بوده و پیامدهایمحیطی و اقتصادی- اجتماعی ناگواری برای محیط شهری و حتی مناطق دورتر نیز به همراه داشته است. در این تحقیق، اثرات ساخت و سازهای شهری بر میزان بروز خطر بیابانزایی در شهر طبس مورد بررسی قرارگرفته است. بدین منظور، در ابتدا نقشه های کاربری اراضی سالهای ۱۳۶۵ و ۱۳۹۶ شهرستان طبس با استفادهاز تصاویر ماهوارهای لندست تهیه شد. سپس با استفاده از مدل ایرانی IMDPA ، ارزش عددی شاخص هایمعیار توسعه شهری و صنعتی (انسان ساخت) برای کل منطقه در هر دو بازه زمانی محاسبه شد. از شاخص هایمورد بررسی در این مدل شامل نسبت اراضی انسان ساخت به زراعی و باغی، نسبت اراضی انسان ساخت بهباغی و جنگلی و درصد مناطق جاده سازی شده و تراکم جاده بود. بدین ترتیب ارزش عددی معیار توسعهشهری و صنعتی (ساخت وساز) برای کل منطقه با توجه به مدل IMDPA در سال ۱۳۶۵ برابر با ۷۷ / ۱ و درسال ۱۳۹۶ برابر با ۵۳ / ۲ بدست آمد. نتیجه حاکی از این است که شدت بیابانزایی برای کل منطقه درسال ۱۳۶۵ متوسط و در سال ۱۳۹۶ شدید می باشد . از میان شاخص های اندازه گیری شده ارزش کمی شدتبیابانزایی معیار تکنوژنیکی، تراکم جاده در سال ۱۳۶۵ با ارزش کمی ۸۰ / ۱ و نسبت اراضی انسان ساخت بهباغی و جنگلی در سال ۱۳۹۶ با ارزش کمی ۳۰ / ۲ دارای بیشترین ارزش وزنی شدت بیابانزایی در سالهایمطالعاتی بودند و بیشترین تاثیر را در بیابانزایی شهر طبس در طی سالهای مطالعاتی داشتند.