فرایند شکل گیری دانش عرفان از متون دینی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 80

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HKMT-15-2_005

تاریخ نمایه سازی: 4 آذر 1402

چکیده مقاله:

چگونه عرفان اسلامی از کتاب و سنت برخاسته و در یک ساختار علمی به دانش نظری و عملی تبدیل شده است؟ این پرسشی است که برای پاسخش باید دین را از نگاه عرفانی تحلیل نمود. چه این که از این نگاه دین دارای سه ساحت شریعت، طریقت و حقیقت است که تفاسیر متعددی دارد که در این بین مشهورترینشان تفسیر سعیدالدین فرغانی و تابعان اوست. در این تفسیر شریعت به احکام تکلیفی، طریقت به دقایق سلوکی و حقیقت به حقایق توحیدی تعلق دارند و هم چنان که برای دستیابی به مقاصد شریعت به فقه الاحکام نیاز هست، برای دستیابی به مقاصد طریقت نیز به فقه القلوب و السلوک و مقاصد حقیقت به فقه المعارف نیاز هست. به دیده آن بزرگان هم چنان که فقه الاحکام به فهم و اجتهاد تکلیفی نیاز دارد، فقه السلوک نیز به فهم و اجتهاد سلوکی و فقه المعارف به فهم و اجتهاد شهودی نیاز دارد. اهل عرفان بر پایه برداشت های سلوکی از ساحت طریقت که نتیجه اجتهاد سلوکی است، به تجربه سلوکی دست زدند؛ چنان که اهل عرفان بر اساس برداشت های شهودی از ساحت حقیقت که نتیجه اجتهاد شهودی است، به تجربه عرفانی دست زدند. آنان پس از این اقدام، با عقل به توصیف، تبیین، تفسیر و تنسیق آن تجربه ها پرداختند که نتیجه تنسیق گزاره های سلوکی دانش عرفان عملی، و نتیجه تنسیق گزاره های شهودی دانش عرفان نظری است. هر یک از دو دانش دارای موضوع و نظام مسایل خاص به خود هستند. بر این پایه فرایند شکل گیری علوم عرفانی از متون دینی شکل میگیرد.

نویسندگان

علی فضلی

استادیار گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • سید رضی، (۱۳۸۴)، نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران، ...
  • آملی، سید حیدر، (۱۳۶۸)، جامع الاسرار و منبع الانوار، تصحیحات ...
  • ، (۱۴۱۴)، المحیط الاعظم و البحر الخضم، تهران، تحقیق و ...
  • ، (۱۳۸۲)، اسرار الشریعه و انوار الحقیقه و اطوار الطریقه، ...
  • ابن سینا، (۱۳۶۳)، الهیات شفاء، تصحیح و تقدیم ابراهیم مدکور، ...
  • ابن عربی، محیی الدین، (بی‎تا)، الفتوحات المکیه، بیروت، دار احیاء ...
  • ترکه اصفهانی، علی بن محمد، (۱۳۸۷ش)، تمهید القواعد. تقدیم و ...
  • ، (۱۳۷۸ الف)، شرح فصوص الحکم. تحقیق و تعلیق محسن ...
  • جامی، عبدالرحمن، (۱۳۷۰) نفحات الانس من حضرات القدس، تحقیق محمود ...
  • سهرودی؛ ابو حفض عمر بن محمد بن عبدالله (۱۴۲۶ق )، ...
  • صدرالدین شیرازی (۱۴۱۹ ق)، (۱۹۸۱م)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه ...
  • طباطبایی، محمد حسین (۱۳۹۳)، المیزان، بیروت، موسسه الاعلمی ...
  • طوسی، خواجه نصیرالدین، (۱۳۷۵ش )، شرح الاشارات و التنبیهات. قم: ...
  • عبادی، قطب الدین (۱۳۶۸)، صوفی نامه یا التصفیه فی احوال ...
  • غزالی، ابوحامد، (بی تا)، احیاء علوم الدین. تصحیح عبدالرحیم بن ...
  • فرغانی، سعیدالدین (۱۳۸۶ش )، منتهی المدارک، تحقیق و تصحیح وسام ...
  • فناری، محمد بن حمزه (۱۴۱۶ق)، مصباح الانس. تصحیح و تقدیم ...
  • فضلی، علی، (۱۴۰۱) پیش انگاره‎های هستی شناختی علم سلوک، تهران، ...
  • ، (بی تا) پیش انگاره‎های معرفت شناختی علم سلوک، تهران، ...
  • ، (۱۳۹۶) معیار سنجش گزاره‎های شهودی وجودی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ ...
  • ، (۱۳۸۹)، علم سلوک، قم، نشر معارف ...
  • قشیری، ابوالقاسم، (۱۳۸۸)، رساله قشریه، ترجمه ابوعلی عثمانی، تصحیح بدبع ...
  • قونوی، صدرالدین (۱۳۷۴ش )، مفتاح الغیب. تصحیح محمد خواجوی، تهران: ...
  • قیصری، داود (۱۳۷۵ش)، شرح فصوص الحکم، تصحیح و تقدیم سید ...
  • ، (۱۴۲۵ق)، شرح تائیه ابن فارض؛ تصحیح و تحقیق احمد ...
  • قیصری، داود، (۱۳۹۸) رساله التوحید و النبوه و الولایه، رسائل، ...
  • کاشانی، عبدالرزاق (۱۳۷۲ش)، شرح منازل السائرین. تقدیم و تصحیح محسن ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۲۵)، اصول کافی، تهران، دارالاسوه، چاپ ...
  • لاهیجی گیلانی، شمس الدین محمد (۱۳۷۷)، مفاتیح الاعجاز در شرح ...
  • محمدی ری شهری، محمد (۱۴۲۲)، میزان الحکمه، قم، دارالحدیث ...
  • مکی، ابوطالب (۱۴۱۷)، قوت القلوب فی معامله المحبوب، ضبط و ...
  • نسفی، عزیزالدین، (۱۴۰۱)، انسان کامل، تهران، انشارات طهوری ...
  • هجویری، علی بن عثمان (۱۳۸۴)، کشف المحجوب، مقدمه و تصحیح ...
  • یزدان پناه، سید یدالله، (۱۳۸۹)، مبانی و اصول عرفان نظری، ...
  • نمایش کامل مراجع