بررسی تاثیرات میان مدت اجرای الگوی تناوبی بقولات - غلات بر عملکرد استحصالی و برخی ویژگی های کیفی خاک در شرایط دیم نیمه گرمسیری

مطالعه اخیر با هدف مقایسه الگوهای گوناگون تناوبی در تولید گندم شامل تناوب گندم با بقولات (نخود، عدس و ماشک)، غلات (کشت متوالی گندم و تناوب با جو) و آیش بر مجموع عملکرد استحصالی و نیز برخی ویژگی های کیفی خاک طی هشت سال زراعی در پردیس تحقیقات کشاورزی و سایت ملی دیم گچساران با اقلیم نیمه گرمسیری در شرایط دیم اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل ۶ الگوی تناوبی فوق بودکه در سه تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی آرایش یافتند. در آغاز آزمایش و نیز در پایان هر سال زراعی از خاک هر یک از کرت ها نمونه برداری به عمل آمد و درصد کربن آلی و میزان نیتروژن خاک اندازه­گیری شد. همچنین در پایان هر دوره تناوب (دو سال)، مجموع عملکرد استحصالی در هر یک از تیمارها تعیین گردید. مقایسه تیمارهای آزمایشی نشان داد که پس از اجرای این مطالعه، گیاه ماشک بهترین تاثیر را در بهبود کربن آلی و نیتروژن خاک داشته و نخود و عدس در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در رابطه با میانگین عملکرد گندم در هر یک از الگوهای تناوبی نیز مشخص گردید که بالاترین میانگین عملکرد به ترتیب در تناوب های ماشک-گندم، آیش-گندم، نخود-گندم، عدس-گندم و جو-گندم بوده و کمترین مقدارمربوط به کشت متوالی گندم طی هشت سال بود. در رابطه با سود حاصله طی هشت سال محاسبات بر مبنای قیمت محصولات نشان داد که الگوهای تناوبی نخود-گندم و عدس-گندم با سودآوری بیشتری برای بهره برداران همراه خواهند بود. در مورد تناوب ماشک-گندم با توجه به سطح زیرکشت کم این محصول در منطقه (که البته رو به افزایش است)، پیش بینی سود اقتصادی حاصله در مقایسه با نخود و عدس دشوارتر است.