غربالگری پانزده رقم گوجه فرنگی برای مقاومت به بیماری سوختگی زود هنگام

باوند م، صدروی م، چاره­ گانی ح (۱۴۰۲) غربالگری پانزده رقم گوجه ­فرنگی برای مقاومت به بیماری سوختگی زودهنگام. دانش بیماری­ شناسی گیاهی ۱۲(۲): ۱۰-۱. doi:۱۰.۲۹۸۲/PPS.۱۲.۲.۱ مقدمه: سوختگی زودهنگام ناشی از گونه­ های Altenaria یکی از بیماری های مهم گوجه فرنگی در جهان  است، که خسارت آن تا ۸۶ درصد محصول گزارش شده است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم بهترین و ارزانترین روش مدیریت بیماری است.  نظر به شیوع و اهمیت بیماری در ایران، این پژوهش برای شناسایی رقمهای مقاوم از بین ۱۵ رقم در دسترس صورت گرفت. مواد و روشها: مزرعه­ای شدید خسارت دیده از بیماری در استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب­ غربی ایران، بازدید شد و از بوته ­های بیمار نمونه­ برداری شد. قارچ بیمارگر از بافتهای بیمار گیاه پس از ضدعفونی سطحی آنها روی محیط سیب­زمینی دکستروز آگار جداسازی و پس از خالص ­سازی آن به روش تک هاگ، خصوصیات ریخت­شناسی آن مورد مطالعه و اندازه­ گیری قرار گرفت. دادههای جمع­ اوری شده با توصیف های گونه­ های Altenaria مقایسه شده و بیمارگر شناسایی شد. گیاهچه ­های چهاربرگی ۱۵ رقم گوجه ­فرنگی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی، با سوسپانسیون کنیدیوم­های بیمارگر مایه ­زنی شدند  و در اتاقک رشد با دمای ۲۸ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۹۰% و دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی نگه داری شدند. هیجده روز پس از مایه­زنی واکنش هر رقم به بیماری با محاسبه درصد برگهای آلوده، تعداد و اندازه لکه­ ها و شاخص بیماری تعیین شد. یافته­ ها: عامل بیماری سوختگی زودهنگام گوجه­ فرنگی در این منطقه Altenaria alternata شناخته شد. رقمهای ۱۰۵۵۲، King stone، Super chief و Ventero با حداقل نشانه­ ها مقاوم،  ۴۱۲۹، ۳۷۲۵، ۴۲۲۴، Retino، Aras،  Flat ۱۱۱ و Super  pooya نیمه­ مقاوم و ۷۸۰۶، Early pooya، ۱۱۰۵۷، CH pooya حساس به بیماری شناخته شدند. نتیجه­ گیری: کشت رقمهای مقاوم یا نیمه مقاوم را برای مدیریت بیماری می­توان توصیه کرد. وقوع سوختگی زودهنگام گوجه­فرنگی ناشی از  A. alternata در این منطقه و واکنش این ۱۵ رقم به بیماری برای نخستین بار گزارش می­شود.