باورهای معنوی در تربیت کودکان و نوجوانان

دین و اخلاق دو حقیقتی هستند که نه تنها در دین اسلام بلکه در سایر ادیان نیز جدایی از هم ندارند. اسلام، منطق خود را در اخلاق و مسائل اخلاقی بسط داده است و از نقش بنیادهای اخلاقی، در انگیزه و چگونگی رفتار انسانی بحث کرده است. پیوند دین و اخلاق به اندازه ای عمیق و گسترده است که شاید بتوان گفت: دین و اخلاق یکی است؛ و دین عامل ایجاد خلق نیک و رفتار پسندیده اخلاقی است.بر طبق این یکی کردن، اخلاق از سر چشمه دین مستفیض می گردد.دوره ابتدایی در آموزش و پرورش مهم ترین دوره محسوب می شود « که تداوم بخش تکوین شناختی، زیستی و اجتماعی کودک است» دوره مثمر به ثمری برای کودک از جهت اینکه فرصت و موقعیت مناسبی برای تحصیل، تربیت و یادگیری شیوه ارتباط صحیح با دیگران بوجود می آید، می باشد و زمینه را فراهم می کند تا توانایی ها و استعدادهای هر کودک بتدریج شکوفا شود. تربیت، مفهوم پرورش و ساختن را می رساند و بس. از نظر تربیت فرق نمی کند که تربیت چگونه و برای چه هدفی باشد؛ اگر بخواهیم با اصطلاح صحبت کنیم، باید بگوییم فن اخلاق و فن تربیت یکی نیست ... فن تربیت وقتی گفته می شود که منظور مطلق پرورش باشد. اگر اخلاق را که صفات نفسانی و اعمال و رفتار عالی انسانی است، در جهت صحیح و مثبت لحاظ کنیم، اخلاق در این معنا یکی از ثمرات، بلکه مهم ترین ثمره تربیت است. بر این اساس تربیت، فعلی است که اخلاق حاصل آن است، اگرچه تمام آن نیست؛ زیرا پرورش استعدادهای فکری و ذهنی و ذوقی و غیره که همگی در دایره تربیت و از موضوعات آن هستند، به جهت این که به طور مستقیم با ملکات نفسانی و خصوصیات اخلاقی مرتبط نیستند، جزء اخلاق محسوب نمی گردند؛ مثلا پرورش حافظه و قدرت استنتاج و استعدادهای هنری و ذوقی اگرچه در محدوده تربیت قرار می گیرند، ولی چون مستقیما با صفات اخلاقی مرتبط نیستند، جزء اخلاق محسوب نمی گردند.