نمودهای مثبت «آنیما» در ادبیات فارسی

آنیما در نظریه کارل گوستاو یونگ۱، تجسم تمامی گرایش های روانی زنانه در روح مرد است که به زعم وی نتیجه تجارب نژادی مرد با زن در طول صدها هزار سال زندگی با یکدیگر بوده و در ناخودآگاه جنس نرینه به یادگار مانده است و این، باعث تسهیل واکنش های متقاضی و توافق نظر بین دو جنس متقابل می شود. این کهن الگو همانند دیگر کهن الگوها، هم در نمایه های مثبت و هم در نمایه های منفی به نمود درآمده که در این مقاله نمودهای مثبت آن بررسی شده است. بر اساس این مقاله نمودهای مثبت کهن الگوی آنیما مطابق با دیگر نقاط جهان در اساطیر، ادبیات و فرهنگ ایران نیز به نمود درآمده و «معشوق»، «الهام بخش» و «احساسات نسبت به طبیعت» -که در این مقاله با نمونه ها و مثال های مختلف تحلیل و ارزیابی شده است- برخی از این نمودها به شمار می آید. در این مقاله، نشان داده شده است که دست کم یکی از نمودهای آنیما در ناخودآگاه مرد ایرانی از پروتوتایپ واحدی نشئت می گیرد و این پروتوتایپ، به احتمال زیاد یکی از ایزدبانوان کهن ایرانی است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و بیشتر از نوع متن خوانی استفاده شده است.