بررسی مقایسه ای ماهیت الزام آور قانون

با استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران جنس جدیدی از پرسش ها فرا روی پژوهندگان حقوق عمومی قرار گرفت. یکی از این پرسش ها آن است که چرا شهروندان باید از قانون تبعیت کنند؟ ماهیت دوگانه دینی این جهانی نظام جمهوری اسلامی ایران این پرسش را جذاب تر می سازد. این نوشته می کوشد با بازخوانی تقریرهای برخی نویسندگان از ماهیت قانون، به این مسئله دست یابد که ایشان چه قرائتی از ماهیت قانون به عنوان یک گزاره به خودی خود الزام آور به دست داده اند. آیا می توان برای قانون بما هو قانون ماهیتی فقهی تصور کرد که آن را الزام آور سازد؟ به نظر می رسد تقریرهای فقهی از ماهیت قانون از برقراری این نسبت ناتوان باشند. تقریرهای غیرفقهی نویسندگان ایرانی از ماهیت قانون نیز یا به مسئله قرارداد اجتماعی راجع می شوند یا سعادت. به نظر می رسد کارآترین تقریر از ماهیت قانون، همان قرارداد اجتماعی است. اگر فقها برآنند که قانون ماهیتی فقهی دارد و ازاین رو برای همگان الزام آور است، باید تقریری جدید ارائه کنند که فاقد کاستی مشترک همه تقریرهای قبلی باشد.