مبادی، قلمرو و زمینه های اعتبار تقنین اخلاق

نسبت اخلاق و حقوق از مباحث مهم فلسفه حقوق است. اصل وجود ترابط میان اخلاق و حقوق و نیز توجه به قواعد اخلاقی در یک جامعه مطلوب چندان محل نزاع نیست. بحث اساسی بر سر شعاع و میزان تاثیر اخلاق بر حقوق و معیارهای آن است. برای روشن ساختن مسئله باید به برخی پرسش های بنیادین پاسخ داد مبنی بر اینکه آیا می توان اصول اخلاقی را منشا اعتبار قاعده حقوقی دانست و آیا قاعده حقوقی بدون سازگاری با قواعد اخلاقی می تواند موجه باشد؟ اگر اخلاق بتواند منشا اعتبار قواعد حقوقی باشد قلمرو آن کدام است و بر تن کدام قاعده اخلاقی باید جامه قانون پوشاند؟ با وجود اشتراک گسترده میان قواعد اخلاقی با قواعد حقوقی و حتی احکام فقهی به عنوان منبع اصلی قواعد حقوقی، دسته ای از قواعد اخلاقی جامه فقه و حقوق به تن نکرده اند. از طرف دیگر پاره ای از قواعد حقوقی و نیز موازین فقهی نسبتی با اخلاق ندارند و گاه ممکن است حتی غیراخلاقی محسوب شوند. برای حل این معضل می توان معیارهایی را به دست داد که توجه به آنها در هنگام تنظیم قواعد حقوقی لازم است. برخی از این معیارهای اخلاقی شامل لاضرر، مصالح اجتماعی، منع انحرافات اخلاقی و تسهیل رفتارهای اخلاقی می شود.