تحلیل تطبیقی بافت های شهری پیرامون ایستگاه های مترو بر اساس شاخص های توسعه حمل ونقل محور (TOD)، مطالعه موردی: ایستگاه های میرزای شیرازی و نمازی از خط یک قطار شهری شیراز

مسئله حمل ونقل همواره به عنوان یکی از عمده ترین چالش های شهری محسوب می شده است. رشد شتابان اقتصادی و جمعیتی شهرها، افزایش مالکیت خودروهای شخصی، محدودیت زیرساخت های حمل ونقل شهری، افزایش سفرهای درون شهری و توسعه نامتناسب فضاهای شهری، باعث افزایش معضلات ترافیکی در شهرها می شود. امروزه جهت رهایی از این مشکلات و افزایش مطلوبیت و کیفیت زندگی در شهرها، توسعه فضاهای شهری بر مبنای سیستم حمل ونقل عمومی شکل می گیرد. فواید TOD به طور گسترده ای اثبات شده است، از کاهش انتشار کربن گرفته تا دستیابی به طیف وسیعی از دیگر مزایای اقتصادی- اجتماعی ذاتی در شهرهای پایدار و زنده. افزایش مالکیت خودرو در شهر شیراز که جمعیت آن در سال های بعد از انقلاب با رشد شدیدی روبرو شده است و همچنین تشدید استفاده از اتومبیل های شخصی در این شهر باعث بروز مشکلات زیادی چون ترافیک شدید، بروز انواع آلودگی ها از قبیل آلودگی هوا و آلودگی صوتی شد که این امر ضرورت توجه به توسعه حمل ونقل محور را در این شهر آشکار ساخت و در پی این امر قطار شهری به عنوان شیوه حمل ونقلی کارآمد مورد توجه قرار گرفت. هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل بافت های شهری پیرامون ایستگاه های قطار شهری شیراز بر اساس معیارهای توسعه حمل ونقل محور (TOD) است. محدوده مورد مطالعه، دو ایستگاه منتخب از خط یک قطار شهری شیراز، ایستگاه های میرزای شیرازی و نمازی است. در این تحقیق، ابتدا به شناسایی اصول توسعه با محوریت حمل ونقل عمومی پرداخته شده است. پس از آن، مشخصات محدوده مورد مطالعه با معیارهای توسعه حمل ونقل محور و استانداردهای موسسه سیاست های توسعه و حمل ونقل (ITDP) ارزیابی گردیده و با استفاده از SWOT به تجزیه و تحلیل ایستگاه ها پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد ایستگاه میرزای شیرازی در وضعیت برنزی قرار دارد اما ایستگاه نمازی حتی در این وضعیت نیز قرار نمی گیرد. دسترسی به خدمات محلی، تراکم غیرمسکونی مناسب و گزینه های حمل ونقل در ایستگاه های مورد مطالعه از نقاط قوت این رویکرد است. معیار تراکم مسکونی در ایستگاه ها پایین بوده و نیاز به افزایش دارد. یافته های این تحقیق می تواند برای کمک به برنامه ریزان در ارزیابی اقدامات انجام شده در توسعه ریلی درون شهری به کار گرفته شود.