بررسی جایگاه انسجام متن در حکایت عالم سمرقندی کتاب رونق المجالس بر اساس نظریه هالیدی و حسن

در ادبیات فارسی متن علاوه بر تعریف کلی که سختی است که ذهن ما را به پویایی در می آورد باید از نظر فنی انسجام هم داشته باشد از این رو هر متنی که اجزای آن به نحوی معنا دار با هم مرتبط نباشند را نمی شود متن یا متن عالی خواند. در واقع هر متن مجموعه ای از جملات است که بر اساس اصول و قواعد خاصی به هم پیوسته و کلیتی منسجم، پدیرد می آید. یکی از راه های تشخیص متن خوب بررسی آن از نظریه انسجام دستوری و واژگانی است که برای نخستین بار در سال ۱۹۸۵ هلیدی و حسن این نظریه را بیان کرده اند و بر اساس آن هر متنی که انسجام دستوری و واژگانی، بالایی داشته باشد متن است، موضوع انسجام در متون ادب فارسی مدتی است مورد توجه بسیاری از پژوهشگران بوده است. مقاله حاضر با استفاده از نظریه انسجام هالیدی و حسن به تحلیل انسجام و پیوستگی حکایت «عالم سمرقندی » در کتاب «رونق المجالس» می پردازد، بر اساس این نظریه یکی از ویژگی های متن داشتن انسجام است، انسجام متن از به هم پیوستن مجموعه ای از واژه ها و جملاتی که متضمن معنا و پیام خاصی است حکایت دارد که در واقع نویسنده دنیای واقع و فرا واقع خود را در قالب متن منتشر می کند در این انتشار هرچند از نظر زمانی فاصله ایجاد می شود اما به وسیله عناصر دستوری ، واژگانی و پیوندی ، معنادار را منتقل می کند و متنی منسجم می آفریند، پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا و با استفاده از ابزار کتابخانه جایگاه انسجام را در این حکایت «رونق المجالس» بررسی می کند و معلوم می شود حکایت «عالم سمرقندی» انسجام لازم را دارد.