نامه ای برای ایران؛ بررسی نسبت دین، سیاست و ایران گرایی در «نامه تنسر به گشنسپ» در چارچوب آرای «ماکیاولی»

در حالی که نسبت دین و سیاست از مسائل اساسی در بررسی سامان فکر و کنش سیاسی عصر ساسانی به شمار می رود. انگاره غالب آن است که سیاست و فرمان فرمایی این دوران بیشتر به دست موبدان بر مدار آیین زرتشتی و برای تقویت و تحکیم آن بوده و بدین سان سیاست ساسانیان، دین محور تلقی می گردد. این پژوهش کوششی است در جهت بازاندیشی در این انگاره مالوف با بازخوانی رابطه دین و سیاست در پرتو بررسی تطبیقی متن «نامه تنسر به گشنسپ» با انگاره های «ماکیاولی» در این حوزه. از این بازخوانی چنین به نظر می رسد که راهبرد و رویکرد بنیادگذاران ساسانی به نسبت مقوله های دین و سیاست را باید نه دین محور, بلکه ایران محور و ایران گرایانه دانست. محور کنش و اندیشه سیاسی آنان، امر سیاسی و ایرانی است با کاربست ابزار دین.