تحلیل اشعار سروش اصفهانی براساس نظریه تخیلات ژیلبر دوران

زمینه و هدف: تخیل در تمام جنبه های خود این ظرفیت را دارد تا نشان دهنده شبکه ای از تصویرهای ذهنی شاعر یا نویسنده باشد. ژیلبر دوران، نظریه پرداز معاصر، براساس ارائه یک الگوی تکمیلی، نظام تخیلی و نمادپردازی را به دو منظومه روزانه تخیلات و منظومه شبانه تخیلات تقسیم کرده است. او در منظومه روزانه تخیلات دو رویکرد را ارائه میدهد؛ تصاویری که تداعی- کننده روشنی، زندگی و مثبت اندیشی است و از آن بعنوان تصاویری با ارزش گذاری مثبت یاد می کند و تصاویر نمادهایی که تداعی کننده تاریکی، مرگ و افکار منفی است و از آن بعنوان تصاویر با ارزشگذاری منفی نام می برد. منظومی شبانی تخیلات نیز تصاویری تلطیف یافته از همان منظومه روزانه تخیلات است. این پژوهش با بررسی نمونه هایی از اشعار سروش اصفهانی به واکاوی نظام تخیلات شاعر می پردازد تا از این بستر به سطح ادبی و شبکه معنایی تصاویر دست یابد. روش مطالعه: این جستار به شیوه تحلیلی- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای بر محور نقد و نظریه تخیلات ژیلبر دوران انجام شده است. یافته ها: در اشعار سروش، تخیل، بخش قابل توجهی از تصویرسازی های شاعر را به خود اختصای داده است. هرچند بکارگیری این عنصر در خدمت مدح و ستایش افراد سیاسی و حکومتی بوده است اما میتوان از طریق بررسی این تصاویر به زیرلایه های نظام تخیلی شاعر دست یافت. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که سروش اصفهانی در ایجاد تصاویر تخیلی، به منظومه روزانه تخیلات با ارزشگذاری مثبت تمایل بیشتری داشته است. این تمایل تحت تاثیر زندگی مرفه شاعر در دربار پادشاهان قاجار بوده است.