اثر شیوه های جنگل داری بر تغییرات ویژگی های زیستی خاک (مطالعه موردی: جنگل های راش اسالم)

در مدیریت مناطق جنگلی حفظ عملکرد خاک بسیار مهم است. بنابراین، حفظ سلامت خاک برای مدیریت پایدار جنگل حیاتی است. به منظور بررسی اثرپذیری شاخص های زیستی خاک از روش های مدیریتی مختلف جنگل، سه قطعه با سابقه مدیریتی متفاوت در سری دو و سه جنگل راش اسالم استان گیلان انتخاب شد. قطعات انتخاب شده شامل قطعه شاهد، قطعه با سابقه اجرای طرح در میان مدت حداکثر ۲۰ سال تحت مدیریت شیوه گزینشی و قطعه با سابقه اجرای طرح بلندمدت بیش از ۵۰ سال تحت مدیریت شیوه پناهی بود. ۱۵ نمونه در هر قطعه با روش منظم و تصادفی، از نزدیک ترین درخت به مرکز تقاطع اضلاع شبکه نمونه برداری، از عمق ۰-۳۰ سانتی متری خاک برداشت شد. در هر یک از نمونه ها، تنفس پایه، تنفس برانگیخته، کربن زی توده میکروبی و جمعیت ریزجانداران اندازه گیری، شاخص بهره میکروبی، بهره متابولیک، کربن آلی، هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنا داری بین سه قطعه از لحاظ کربن آلی، بهره میکروبی، هدایت الکتریکی و اسیدیته وجود ندارد. تنفس پایه، تنفس برانگیخته، جمعیت ریزجانداران، بهره متابولیک و کربن زی توده میکروبی اختلاف معنا داری را در سه قطعه نشان دادند. بیش ترین میزان تنفس پایه، تنفس برانگیخته، جمعیت ریزجانداران و کربن زی توده میکروبی در قطعه با شیوه پناهی و کم ترین آن در قطعه گزینشی به دست آمد. در این پژوهش، بیش ترین میزان بهره متابولیک در قطعه گزینشی و کم ترین آن در قطعه با شیوه پناهی محاسبه شد. نتایج همبستگی شاخص های زیستی خاک جنگل نشان می دهد ریزجانداران خاک همبستگی مثبت معنا داری در سطح احتمال یک درصد با زی توده میکروبی دارد. آگاهی از اثرپذیری ویژگی های زیستی خاک از اعمال شیوه های مختلف پرورش جنگل و دخالت های مختلف انسانی، امکان انتخاب شیوه های مناسب با شرایط رویشگاهی را فراهم می آورد. در عین حال، تعیین شدت دخالت های پرورشی در توده های جنگل بر اساس پیش بینی اثرات آن بسیار سودمند خواهد بود.