بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش ها

هر چند بررسی جامع برنامه های بهداشت روان با توجه به اهمیت، پیچیدگی و گستردگی آن ها در یک مقاله امکان پذیر نیست، اما مروری کوتاه بر این برنامه ها می تواند تا اندازه ای در جهت تبیین پیشرفت ها و دستاوردها و مشخص نمودن نیازها و چالش ها مثمرثمر باشد. از این رو، هدف این مقاله مروری کوتاه بر تاریخچه بهداشت روان در ایران بوده و تلاش شده که سیر تغییر و تحولات، پیشرفت ها، دستاوردها، نیازها، و چالش های موجود مورد بررسی قرار بگیرند. نگاهی به تاریخچه بهداشت روان در ایران نشان می دهد که در ۵۰ سال اخیر پیشرفت های چشم گیری در زمینه بهداشت روان در کشور حاصل شده است که مهم ترین آن ها طرح ادغام بهداشت روان در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه باشد. موفقیت های به دست آمده در این زمینه موجب شده که در سال های اخیر، برنامه ادغام بهداشت روان در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه در ایران به عنوان الگویی برای سایر کشورهای منطقه پذیرفته شود. علاوه بر این، در زمینه های دیگر، از جمله بهداشت روان کودکان و نوجوانان، پیش گیری از خودکشی، درمان اعتیاد، و بهداشت روان در بلایای طبیعی نیز پیشرفت های قابل ملاحظه ای حاصل شده است. اما علی رغم این پیشرفت ها و دستاوردهای مهم، نواقص، کمبودها و نیازهای بسیاری وجود دارند که در جهت بر طرف نمودن آن ها، تلاش های جدی و مستمر، عزم ملی و مشارکت گسترده متخصصین و مردم، سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی ضروری خواهد بود. علاوه بر این، با توجه به گستردگی و پیچیدگی مسئله بهداشت روان، تقویت ساختار تشکیلاتی سیستم بهداشت روان و حمایت از آن و تلاش در جهت ارتقاء کمی و کیفی تحقیقات و پژوهش های علمی و ارزیابی های میدانی ضروری می باشد.