ساختار نابرابری در اقتصاد ایران

طرح مساله: با توجه به اهمیت مساله نابرابری و تاکید سیاست گذاران کشور بر آن کاهش، مقاله حاضر به دنبال شناسایی ساختار نابرابری در اقتصاد ایران در دهه اخیر و آگاهی از عوامل مرتبط با تغییرات نابرابری در بین خانوارهای ایرانی در دهه مزبور و به ویژه دوره ۸۴-۱۳۸۳ می باشد. روش تحقیق: در این مقاله با از داده های خام طرح هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران برای سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴، ضمن محاسبه شاخص های نابرابری ضریب جینی و اتکینسون سعی شده است با توسل به قابلیت تفکیک پذیری شاخص های نابرابری طبقه آنتروپی، نابرابری در سطوح دهک ها و نیز بر اساس تفکیک مخارج خانوارها محاسبه شوند. همچنین علاوه بر این با استفاده از رگرسیون چندکی، نحوه تاثیرگذاری ویژگی خانوارها بر افزایش نابرابری در سال ۱۳۸۴ نسبت به سال ۱۳۸۳ در کنار نتایج حاصله از تفکیک شاخص های طبقه آنتروپی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: براساس ضریب جینی، نابرابری در طول ۱۰ سال اخیر دارای روند نزولی بوده است. نتایج حاصل از محاسبه شاخص تایل نشان می دهد که در مناطق شهری۷/۸۵ تا ۹/۸۸ درصد و در مناطق روستایی ۹/۸۱ تا ۲/۸۹ درصد از کل نابرابری مربوط به وجود نابرابری بین دهک های درآمدی بوده است. نتایج رگرسیون چندکی نشان می دهد که حمایت از خانوارهای با سرپرست زن و دارای تحصیلات دیپلم و پایین تر که مستاجر می باشند در کاهش نابرابری درون دهک ها اثر مثبت دارد. نتایج: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در طول دهه گذشته ساختار نابرابری اقتصاد ایران علی رغم تغییراتی کوچک در روند آن، از ثبات نسبی برخوردار بوده است و به طور متوسط حدود ۸۷ درصد از نابرابری ها، ناشی از نابرابری در بین دهک ها بوده است. همچنین علت اصلی در سال هایی که کاهش نابرابری صورت گرفته، ناشی از کاهش نابرابری در مخارج غیر خوراکی بوده است.