تحلیل برخی گفتمانهای رفاهی در دوران اصلاحات

طرح مساله: این مقاله با هدف بررسی برخی گفتمان های رفاهی در دوران اصلاحات انجام پذیرفته است. در این تحقیق به بررسی خصوصیات و عناصر اصلی ساخت گفتمان های رفاهی در سخنان رئیس جمهور دوره اصلاحات بین سالهای ۱۳۷۶-۱۳۸۴ پرداخته شده است تا ویژگی های گفتمانی این دوره بازشناسی و معرفی گردد و تفسیر و بازشناسی معنا کاوانه از گفتمان رفاهی در بستر تاریخی اجتماعی آن انجام پذیرد. اهمیت این تحقیق از بعد کاربردی، فراهم کردن امکان شناخت کامیابی ها و شکستها در عرصه های مرتبط با رفاه اجتماعی در دوره اصلاحات و از بعد نظری، فراهم شدن امکان مقایسه و بررسی شباهت ها و تفاوتهای گفتمان مسلط رفاه اجتماعی در این دوره با گفتمان های رایج در دنیا می باشد. روش تحقیق: این پژوهش به روش تحلیل گفتمانی در چارچوب نظری میشل فوکو و نورمن فرکلاف و با تکیه بر الگوی تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف است. نورمن فرکلاف، گفتمان را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین، مدنظر قرار می دهد. یافته ها: گفتمان رفاهی دوران اصلاحات در خصوص مولفه های اساسی رفاه، جهت گیری های مشخصی دارد. این گفتمان تفسیری از عدالت ارائه می دهد که به معنای ایجاد فرصتهای مساوی و تضمین دسترسی برابر به امکانهاست. تلقی گفتمان اصلاحی از مفهوم آزادی این است که دین و آزادی را دارای تاثیر متقابل عظیم بر یکدیگر تحلیل می کند و همچنین برای آن، دو حد اسلامی و حقوق عمومی قائل است. این گفتمان بر مفهوم توسعه همه جانبه و پایدار تاکید دارد و در بعد سیاسی رفاه، بر مقولاتی نظیر مشارکت، فعالیت احزاب و گروه ها و امنیت سیاسی تکیه دارد. در خصوص امنیت نیز گفتمان اصلاحات، جامعه امن را جامعه ای مبتنی بر رفتارها و روابط قانونی می داند. گفتمان رفاهی اصلاحات با تاکید بر نظام جامع تامین اجتماعی، معتقد است یک نظام تامین اجتماعی از هم گسسته، نه می تواند عدالت را تامین کند و نه امنیت را. نتیجه: جهت گیری گفتمان اصلاحات در حوزه رفاه اجتماعی متکی بر مولفه هایی نظیر توسعه همه جانبه، عدالت ملازم با دین وآزادی، رویکردانسان مدارانه به رفاه و توجه به ابعاد چند گانه رفاه اجتماعی بوده است.