بررسی و مقایسه شیوه های بازنمایی جایگاه اجتماعی «شخصیت های زن» در داستان های کوتاه دهه بیست، با تکیه بر آثار محمود اعتمادزاده، بزرگ علوی و ابراهیم گلستان

«ادبیات داستانی» در ایران از همان آغاز شکل­ گیری، توجه خود را به «بازنمایی واقعیت­ های جامعه ایران» معطوف کرده است. با نگاهی گذرا به آثار داستانی دهه بیست تا پنجاه خورشیدی، مخاطب به ­وضوح نفوذ رئالیسم را در بطن و متن داستان­ها مشاهده می­ کند. دلیل عمده این رویکرد در ادبیات داستانی، ساختار و شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر ایران بوده است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی – تحلیلی سعی دارد به این پرسش اصلی پاسخ دهد که با توجه به دیدگاه رئالیستی حاکم بر داستان کوتاه در دهه بیست، نویسندگان مرد چه تصویری از «زن» و «جایگاه اجتماعی» وی در این مقطع تاریخی ترسیم کرده ­اند؟ جامعه آماری این پژوهش داستان­ های کوتاه نوشته شده ابراهیم گلستان، بزرگ علوی و محمود اعتمادزاده در این دهه است. یافته ­های پژوهش نشان می­دهد که شخصیت­ های «زنانه» در این داستان­ ها اغلب به ­عنوان شخصیت­ های فرعی مطرح هستند و شیوه پردازش آن ­ها به­ گونه ­ای است که در ارتباط با سایر شخصیت­ ها معرفی می­ شوند. به ­نظر می­رسد که هیچ­ کدام از شخصیت­ های «زن» در این داستان ­ها به ­شیوه مستقیم معرفی نشده ­اند و «کنش­ ها»، «افکار» و «گفتار» آن ­ها ابزار اصلی نویسندگان برای شناساندن این شخصیت­ ها به خواننده هستند. این زنان نام­های گوناگون؛ اما ویژگی هایی مشترکی دارند که بر اثر ناهنجاری ­های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محکوم به رنج کشیدن و در نهایت تسلیم هستند. در مجموع اگر­چه این «زنان» در مواردی به­ صورت متفاوت بازنمایی شده­ اند؛ اما کلیت تصویر ارائه شده از تحت تاثیر دیدگاه واقع­گرای نویسندگان داستان کوتاه در دهه بیست، نقاط اشتراک بسیاری با یکدیگر دارد.