اثربخشی مداخله موسیقی عصب شناختی بر بهزیستی روان شناختی زنان مبتلا به اسکروزیس چند گانه

هدف اسکلروزیس چندگانه (ام اس) از جمله اختلالات مزمن و خود ایمنی ناشی از میلین زدایی در سیستم عصبی مرکزی است. اختلالی که می تواند به کاهش بهزیستی روان شناختی منجر شود. کاربرد مداخله موسیقی عصب شناختی با توجه به تاثیر آن بر آسیب های عصب شناختی و بهبود سازش یافتگی های این گروه با توجه پژوهشگران روبه رو شده است. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی موسیقی عصب شناختی بر بهزیستی روان شناختی زنان مبتلا به اسکلروزیس چندگانه انجام شد. روش بررسی این پژوهش، مطالعه ای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. در این مطالعه ۲۰ نفر از زنان ۲۰ تا ۳۰ سال مبتلا به ام اس از نوع عود بهبودی که عضو انجمن ام اس بودند با روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. این افراد پس از همگن سازی از نظر متغیرهایی نظیر میزان تحصیلات، سن، تاهل، شغل و سطح خفیف شاخص گسترده ناتوانمندی (EDSS<۴) و پس از اعلام رضایت و اجرای پیش آزمون با روش جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ملاک های خروج از مطالعه شامل نداشتن نشانه های روان شناختی (نظیر افسردگی ) و حضورنیافتن در هرگونه مداخله موسیقیایی در طول دوره بازپروری بود. مداخله موسیقی عصب شناختی مبتنی بر آموزش موسیقیایی کنش اجرایی مایکل تات (۲۰۰۵) با همکاری یک متخصص موسیقی طراحی شد. هشت عنوان برنامه آموزشی عبارت بودند از: کنش اجرایی، تنظیم هدف، انگیزش گروهی، کنترل بر انگیختگی، بازداری، مسولیت پذیری، حل مسئله و خلاقیت، و تصمیم گیری و خلاقیت. پس از محاسبه اعتبار درونی برنامه، ۳۰ جلسه برنامه موسیقیایی به صورت هر هفته دو جلسه به مدت ۳ ماه در محل انجمن ام اس ایران برای گروه آزمایش برگزار شد، در حالی که گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. ابزارهای اندازه گیری در این پژوهش مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (۱۹۹۵) فرم کوتاه ۴۲ سوالی و شاخص گسترده ناتوانمندی کورتزکه (۱۹۸۳) برای ارزیابی ناتوانی جسمی در افراد مبتلا به ام اس بود. اطلاعات به دست آمده از پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره آنکووا و چند متغیره مانکووا تجزیه و تحلیل شد. یافته ها پس از بررسی مفروضه های تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره و حذف اثر پیش آزمون، نتایج نشان دهنده آن بود که مداخله بر بهزیستی روان شناختی تاثیر معناداری داشته است (۰/۰۵۰/۳۸) بر اساس جدول کوهن متوسط است. به علاوه، اگرچه مداخله بر زیرمولفه های بهزیستی اثر معناداری نداشته است (۰/۰۵، اما میزان شدت اثر آن در شش زیرمولفه ارتباط موثر با دیگران در دامنه کم تا متوسط (۰/۲۳)، زیرمولفه های استقلال (۰/۰۹)، تسلط بر محیط (۰/۰۷)، رشد شخصی (۰/۰۲)، هدفمندی در زندگی (۰/۰۱) و پذیرش خود (۰/۰۲) در دامنه شدت اثر، کم گزارش می شود. نتیجه گیری از دیدگاه متخصصان، درمان قطعی برای اختلال ام اس شناخته نشده است، اما می توان از روش های بازپروری برای کاهش نشانگان روان شناختی آن بهره گرفت. یافته ها نشان داد مداخله موسیقیایی اثری دوگانه بر جنبه های شناختی و عاطفی دارد. این نوع موسیقی شامل بداهه پردازی گروهی، ترکیب بندی و دریافت موسیقیایی است که تقویت مهارت های اجرایی نظیر سازماندهی ، حل مسئله و تصمیم گیری را ممکن می کند. نتایج نشان می دهد مداخله موسیقی عصب شناختی بر بهزیستی زنان مبتلا به ام اس تاثیر معناداری دارد، اما بر زیرمولفه های آن اثر معناداری ندارد و این در حالی است که شدت اثر مداخله کم تا متوسط گزارش می شود. به نظر می رسد مداخله می تواند در مراکز بالینی کاربرد بالینی داشته باشد.