آموزش عملی درس اصول محاسبات و طراحی درمان دررادیوتراپی به روش گروههای کوچک

مقدمه : بیش از نیمی از بیماران مبتلا به سرطان به پرتودرمانی نیاز دارند از این رو رادیوتراپی نقش مهمی در درمان سرطان ایفا می کند و نقش فیزیسیست و کارشناسان رادیوتراپی در این زمینه قابل چشم پوشی نیست . با توجه به اهمیت فراوان محاسبات رادیوتراپی برای تخمین دوز تومور، برای ثبت داده ها، تسهیل در محاسبات ریاضی و سرعت بخشیدن به این محاسبات از رایانه استفاده می کنند که در جهت تسریع یادگیری، کاهش خطای محاسباتی و افزایش دقت روش کار گروهی و بحث در گروه های کوچک می تواند مفید واقع شود. تدریس درس اصول محاسبات و طراحی درمان در رادیوتراپی در دانشگاه علوم پزشکی بابل سابقه ۱۶ ساله دارد. در گذشته درس اصول محاسبات و طراحی درمان در رادیوتراپی به دلیل استفاده از دستگاه درمانی قدیمی کبالت و نبود فضا و امکانات لازم به صورت تئوری و تنها به شیوه سخنرانی با پاورپوینت ارائه می گردید و پس از آن به دلیل نصب و راه اندازی دو دستگاه شتاب دهنده و نصب نرم افزار TPS در بیمارستان شهید رجایی بابلسر در راستای ارتقاء یادگیری و مانایی مهارت های جدید در دانشجویان پیشنهاد شد که این درس به صورت حضوری در گروه های چند نفره در محل برگزار شود. لذا تصمیم به طراحی ، اجرا و ارزیابی این شیوه آموزشی به صورت پرسشنامه ای گرفتیم تا درصورت مثبت بودن نتایج این شیوه برای استفاده بهتر، به صورت مستمر در آینده ادامه یابد.روش اجرا: دانشجویان کارشناسی رادیوتراپی در نیم سال اول تحصیلی ۱۳۹۶ درس اصول محاسبات و طراحی درمان در رادیوتراپی را به صورت سخنرانی و در نیم سال اول تحصیلی ۱۳۹۷ به صورت کار در گروه های کوچک در بیمارستان شهید رجایی بابلسر زیر نظر یک استاد مشترک گذراندند. در هر گروه ۴-۳ نفر قرار داشتند که قادر به صحبت رو در رو با یکدیگر بوده و با مشارکت هم به صورت عملی مباحث طراحی درمان را یاد می گرفتند. به تدریج با افزایش جلسات بحث و مشارکت گروهی مفصل تر شده و فضای بحث بیشتری ایجاد شده بود. تقسیم بندی دانشجویان تصادفی بوده ولی اولویت بر اساس دوستی بود. بنابراین دانشجویانی که معمولا با هم ارتباط درسی داشتند در یک گروه قرار گرفتند. در واقع در کلاس اول دانشجویان تنها مطالب را به شیوه سخنرانی دریافت کرده بودند و در کلاس دوم همان دانشجویان به شیوه دسته بندی در گروه های کوچک به بیمارستان شهید رجایی بابلسر رفته و به شکل عملی مباحث پیچیده طراحی درمان و اصول محاسبات را یاد گرفتند. سپس تاثیر دو روش تدریس سخنرانی با استفاده از پاورپوینت و کار در گروه های کوچک به شکل عملی در بیمارستان در درس اصول محاسبات و طراحی درمان رادیوتراپی بر یادگیری و رضایت مندی دانشجویان کارشناسی رادیوتراپی سنجیده شد.برای اینکار از یک پرسشنامه محقق ساخته که شامل دوازده سوال با مقیاس سه درجه ای (موافقم ، نظری ندارم ، مخالفم ) بود استفاده شد.نمره دهی به سوالات پرسشنامه به صورت درصد فراوانی پاسخ دانشجویان به هریک از گزینه های پرسشنامه بود. درصد فراوانی سوالات بر حسب مورد با استفاده از ۱۸SPSS محاسبه شد.یافته ها: در مرحله اول نتایج نشان داد که دانشجویان از روش معمول آموزش به تنهایی رضایت نداشته و آن را در یادگیری خود موثر نمی دانستند. در مرحله دوم ارزیابی رضایت دانشجویان از اجرای این روش نشان داد که این روش سبب تسهیل در امر یادگیری شده و به درک بهتر مطالب پیچیده فیزیکی کمک نموده و رضایت دانشجویان کارشناسی رادیوتراپی و افزایش علاقه آنان به این مبحث را به همراه داشته است . تمامی دانشجویان تدریس درس اصول محاسبات و طراحی درمان را به صورت عملی و در گروه های کوچک در افزایش یادگیری موثر می دانستند. در ارتباط با این که تا چه حد ارائه آموزش عملی در گروه های کوچک این درس می تواند باعث درک عمیق تری از موضوع شود و برای کارشناس رادیوتراپی ضرورت دارد ۱۰۰% از دانشجویان نظر موافق داشتند و ۹۰% از دانشجویان این روش آموزشی را در تجسم بهتر مطالب مفید دانسته اند.بحث و نتیجه گیری : اجرای این شیوه باعث تغییر ساعت حضور در عرصه دانشجویان و رفت و آمد بیشتر و زمان بیشتر صرف شده می باشد ولی با توجه به اینکه بازخوردهای ارائه شده به گروه همراه با بازخوردهای مثبت و ارئه پیشنهادات اجرایی از منظر دانشجویان بود باعث شد تا ادامه این شیوه آموزشی توصیه گردد.