تاثیر عوامل ژئوپلیتیکی بر امنیت مرزها (مورد مطالعه؛ مرزهای استان خراسان شمالی)

مقاله پیش رو با بهره گیری از روش توصیفی– تحلیلی و تکیه بر داده های عینی – تاریخی و استفاده از منابع کتابخانه ای و فضای مجازی نشان می دهد طی سال های اخیر عوامل ژئوپلیتیکی به عنوان تاثیرگذارترین عامل ها بر امنیت مرزهای بین­المللی کشورها شناخته شده اند و به عنوان پارامترهایی مد نظر سیاسیون و محققین بوده اند. مرز بین­المللی، اساسا با هدف تعیین حد خارجی سرزمین یک دولت ایجاد شده و از این رو، مرزها مشخص کننده محدوده حاکمیت دولت بر مردم و منابع تحت نفوذ آن هستند و قلمروهای را که دولت می تواند قوانین آن را به اجرا گذارد، تعیین می­کنند. استان خراسان شمالی نیز دارای ۳۰۱ کیلومتر مرز بین­المللی با کشور جمهوری ترکمنستان بوده که از آن، ۴۵ کیلومتر مرز آبی همان مسیر رودخانه سومبار و ۲۵۶ کیلومتر نیز مسیر کوهستانی و دشت می­باشد. یکی از موضوعات مهم در مورد مرزهای بین ­المللی نقش و کارکردهای مختلف مرز و عوامل ژئوپلیتیکی موثر بر آنها است. کارکرد مختلف مرزهای بین ­المللی را می­توان در قالب دو گروه طبقه ­بندی کرد: ۱) کارکرد دفاعی- امنیتی ۲) کارکرد ارتباطی- تجاری. ضمنا تهدیدهای امنیتی در این منطقه را می­توان بر اساس منشا شکل­ گیری تهدید در سه سطح جداگانه دسته ­بندی نمود که شامل تهدیدهای امنیتی با منشا داخلی، تهدیدهای امنیتی با منشا مرزی و تهدیدهای امنیتی با منشا خارجی (فرامنطقه­ ای) می­ باشد. این مقاله با توجه به رویکرد جغرافیایی آن، در تلاش است که علاوه بر بررسی نقش و کارکردهای مختلف مرز و عوامل ژئوپلیتیکی موثر بر آنها، چالش ­ها و مشکلات مربوط به این حوزه را بازشماری نموده و به سوال اصلی این تحقیق که «عوامل ژئوپلتیکی بر امنیت مرزهای خراسان شمالی چه تاثیری دارند؟ پاسخ دهد و در ادامه راهکارهایی ارائه شده که در متن بررسی خواهیم کرد.