ارزیابی سناریوهای مدیریت منابع آب و محیط زیست با تاکید بر شاخص های تاب آوری

در این مقاله چارچوب جدیدی برای ارزیابی سناریوهایی مدیریت منابع آب و محیط زیست با تکیه بر مفهوم تاب آوری تحت تنش های شدید معرفی می شود. ساختار پیشنهادی برای ارزیابی تاب آوری در سطح حوضه آبریز دارای دو مرحله است. در مرحله اول از هفت معیار اصلی تاب آوری شامل حفظ تنوع و افزونگی، مدیریت ارتباطات مدیریت متغیرهای کند و بازخوردها، پرورش تفکر سامانه ساز گارشونده پیچیده، تشویق به یادگیری و کسب تجربه گسترش مشارکت و توسعه حکمرانی چند مرکز در سامانه ها استفاده می شود و تاب آوری حوضه با تلفیق هفت معیار اصلی به صورت زمانی محاسبه می شود. در مرحله دوم شاخص های مبتنی بر تاب آوری همچون زمان بازگشت تاب آوری حداکثر و تاب آوری حداقل با در نظر گرفتن سری زمانی این معیار تعریف می شوند و در فرایند تصمیم گیری چند عامله چند معیاره استفاده می شوند تا سناریوی مدیریتی برار مبتنی بر مفهوم تاب آوری انتخاب شود. برای تعیین سری زمانی معیارهای اصلی امثلا هفت معیار اصلی و زیر معیارهای آن از مدل شبیه سازی مبنی بر SWAT MODSIM استفاده می شود. همچنین مقادیر معیارها و زیر معیارها با استفاده از رویکرد استنتاج شهودی (Fvalentinal Reasoning) تلفیق می شوند. سپس، مقادیر نرمال شده شاخص ها برای ارزیابی عملکرد کلی سناریوهای مدیریتی استفاده می شود. برای بررسی کاربرد روش پیشنهاد شده، حوضه آبریز رودخانه زرینه رود و دریاچه ارومیه به عنوان مطالعه موردی انتخاب شدند. در پاچه ارومیه به عنوان یکی از بزرگ ترین دریاچه های شور جهان از تغییرات شدیدی در بدنه آبی خود و سطح بالایی از شوری رنج می برد. همچنین حوضه آبریز زرینه رود واقع در جنوب شرقی دریاچه ارومیه شاخص ترین زیر حوضه دریاچه است و حدود ۴۱ درصد از کل ورودی سالانه به دریاچه را تامین می کند. ارزیابی سناریوهای مدیریت منابع آب و محیط زیست نشان دادند. سناریوی منتخب تا افق سال ۲۰۵۰ دارای تاب آوری میانگین ۱۶۵ و هزینه اجرای ۲۱۶۴٫۴ میلیارد تومان است. همچنین میانگین تر از دریاچه ارومیه تحت اجرای این سناریو برابر ۱۲۷۳٫۹ متر خواهد بود.