بررسی و محاسبه تاب آوری تولید محصولات کشاورزی با تاکید بر امنیت غذایی ایران

آگاهی از وضعیت تاب­ آوری تولید محصولات کشاورزی ایران، با توجه به حمایت­ هایی که به صورت مستمر از تولید انجام شده است، به ارزیابی اثرگذاری حمایت­ ها بر تولید کمک می­ کند. اهمیت این مسئله زمانی دو چندان می­ شود که با وجود سرمایه ­گذاری در تولید و حمایت به منظور خودکفایی، در واقع مشخص می­ شود که در اثر تکانه ­های خارجی نظیر تحریم یا بروز تهدیدات داخلی نظیر تغییرات اقلیمی برای تولید محصولات و نهاده ­های کشاورزی، تولید از مسیر هدف­گذاری شده خارج شده است. پرواضح  است، در شرایطی که تولید از تاب­آوری لازم برخوردار نباشد، امنیت غذایی و به تبع آن امنیت ملی تهدید می­ شود. از این­رو، مطالعه حاضر تلاش می­ کند ضمن تعریف تاب­ آوری بلندمدت و کوتاه­ مدت تولید، روشی برای سنجش میزان آن مشخص نماید. برای این منظور، از انواع روش­ های­ فیلتر هودریک پرسکات، برآورد الگوی اقتصاد سنجی و تجزیه و تحلیل اکتشافی اطلاعات استفاده شده است. نتایج تحلیل­ های نموداری و تخمین ضرایب نشان می ­دهد که ذرت علوفه ­ای به ­عنوان یکی از نهاده­ های مهم کشاورزی در بخش تولید گوشت کشور بیشترین و پنبه به­ عنوان یکی از نهاده­ ها در تولید روغن، کمترین میزان تاب­آوری بلندمدت تولید را داشته است. همچنین، نتایج نشان داد که محصولات تخم ­مرغ، شیر، گوشت مرغ، ذرت علوفه­ ای، یونجه و گوشت قرمز، ۶ محصول برتر به لحاظ وضعیت تاب ­آوری تولید در کوتاه­ مدت هستند. علاوه­ براین، در مقایسه رویکردهای مختلف محاسبه تاب ­آوری کوتاه­ مدت، رویکرد سوم اطلاعات مفیدتری را نسبت به دو رویکرد دیگر در اختیار قرار می­ دهد.