کاربرد عوامل انسجام در ابیات تخلص قصاید منوچهری

نعیمه سلطانی; زینب صابرپور; علیرضا فولادی

کاربرد عوامل انسجام در ابیات تخلص قصاید منوچهری

محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 15، شماره: 3

سال انتشار: 1402

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 71

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/1854462

شناسه ملی سند علمی:

JR_JBASH-15-3_003

تاریخ نمایه سازی: 25 آذر 1402

چکیده مقاله:

انسجام از دیدگاه زبان شناسی سیستمی - نقشی برای به وجودآوردن متن های یکپارچه مهم است. عوامل انسجام به دو دسته ی دستوری و واژگانی تقسیم می شوند و هر دسته زیرمجموعه هایی را دربرمی گیرد. کاربرد عوامل انسجام در متن ادبی به لحاظ کمی و کیفی با متون دیگر تفاوت دارد؛ بااین حال بخش هایی از متون ادبی ازجمله بیت تخلص قصیده این تفاوت را بیشتر نشان می دهند که شاعر در این بیت می کوشد هرچه بیشتر آغاز قصیده را با بدنه ی آن پیوند بزند. در پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی، کاربرد عوامل انسجام در بیت تخلص قصاید منوچهری به عنوان یکی از نمایندگان سبک خراسانی تحلیل شده است. همچنین تلاش شده تا با تکیه بر پژوهش‎های پیشین، الگویی فارسی برای بررسی انسجام در شعر ارائه شود که مشخص شد در دیوان منوچهری از میان ۵۷ قصیده، ۴۱ قصیده بیت تخلص دارند. به طورکلی در محدوده ی تخلص قصاید منوچهری ۱۰۰۷ مورد گره انسجامی یافت شد که بسامد عامل انسجام واژگانی (۳۲/۸۲%) بیشتر از عامل دستوری (۶۷/۱۷ %) بود. در میان عوامل زیرمجموعه ی عامل دستوری، ارجاع (۸۱/۱۱%) بیشترین نقش و عامل ربط (۸۹/۰%) کمترین نقش را در انسجام دادن به تخلص های این شاعر سبک خراسانی داشت. در میان عوامل انسجام واژگانی، عامل باهم آیی (۵۴/۵۰%) بیشترین بسامد و عامل تقارن نحوی (۲۹/۱%) کمترین بسامد را داشت.

کلیدواژه ها:

انسجام ، بیت تخلص ، سبک خراسانی ، قصاید ، منوچهری ، واژگان

نویسندگان

نعیمه سلطانی

دانش اموخته ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی/ دانشگاه تربیت مدرس

زینب صابرپور

استادیار زبان و ادبیات فارسی / دانشگاه تربیت مدرس

علیرضا فولادی

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجه، دانشگاه کاشان، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

آزادیان، شهرام؛ خبازها، رضا. (۱۳۹۱). «حسن تخلص و عیوب لفظی ...
احمدی پور اناری، زهره. (۱۳۹۵). «شیوه های تخلص به مدح ...
احمدی گیوی، حسن؛ انوری، حسن. (۱۳۹۷). دستور زبان فارسی ۲، ...
ایشانی، طاهره. (۱۳۹۳). «تحلیل مقایسه ای عوامل انسجام در دو ...
به جو، زهره. (۱۳۷۷). «طرح کدبندی ابزارهای انسجامی در زبان ...
(۱۳۸۲). «رابطه ی انسجامی جایگزینی در فارسی». فرهنگ، شماره های ...
تاکی، گیتی. (۱۳۷۸). «پیوستگی و همبستگی متن در زبان فارسی». ...
خبازها، رضا. (۱۳۸۹). «ساخت های بلاغی مرکب و کاربرد آنها ...
ذکایی بیضایی، نعمت الله. (۱۳۶۴). نقدالشعر. تهران: ما ...
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۹۱). موسیقی شعر. تهران: آگه ...
شیری ، علی اکبر. (۱۳۸۲). «عوامل انسجام در زبان فارسی». ...
صفا، ذبیح الله. (۱۳۹۲). تاریخ ادبیات ایران (خلاصه ی جلد ...
صفوی، کورش. (۱۳۹۷). درآمدی بر معنی شناسی. تهران: سوره ی ...
فاولر، راجر. (۱۳۹۵). سبک و زبان در نقد ادبی. ترجمه ...
فرشیدورد، خسرو. (۱۳۸۲). دستور مفصل امروز. تهران: سخن ...
گرکانی، محمدحسین شمس العلما. (۱۳۷۷). ابدع البدایع. به اهتمام حسین ...
محجوب، محمدجعفر. (بی تا). سبک خراسانی در شعر فارسی. تهران: ...
محمدی، حسین. (۱۳۹۱). تحلیل مقایسه ای عوامل انسجام در گونه ...
منوچهری دامغانی، ابوالنجم احمد بن قوص بن احمد. (۱۳۶۳). دیوان ...
مهاجر، مهران؛ نبوی، محمد. (۱۳۷۶). به سوی زبان شناسی شعر ...
نظری، علیرضا و همکاران. (۱۳۹۰). «زبان شناسی متن و الگوی ...
نوروزی، حامد. (۱۳۸۶). بررسی نقش ارجاع و انسجام واژگانی در ...
نوروزی، حامد؛ غلامحسین زاده، غلامحسین. (۱۳۸۷). «نقش ارجاع شخصی و ...
(۱۳۸۸الف). «نقش ارجاع مقایسه ای در انسجام شعر عروضی فارسی». ...
(۱۳۸۸ب). «نقش عوامل ربط زمانی در انسجام متن». کاوش نامه ...
(۱۳۸۹). «نقش تکرار آوایی در انسجام واژگانی شعر عروضی فارسی». ...
هلیدی، مایکل؛ حسن، رقیه. (۱۳۹۵). زبان، بافت و متن جنبه ...
همایی، جلال الدین. (۱۳۸۹). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران، ...
یاوری، فاطمه و همکاران. (۱۳۹۷). «انسجام واژگانی و دستوری با ...
Halliday, M. A. K. & Hasan, R. (۱۹۷۶). Cohesion in ...
...............................................................(۱۹۸۹). Language, Context and Text: Aspects of Language in a ...
Halliday, M. A. K. & Matthiessen, C. M. L. M. ...

نمایش کامل مراجع