بررسی کارکرد هجو در دستگاه اندیشگی خاقانی و مجیرالدین بیلقانی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 52

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JBASH-15-3_001

تاریخ نمایه سازی: 25 آذر 1402

چکیده مقاله:

در پژوهش پیش رو به کارکردهای  صنعت هجو و ذکر دلایل مختلف آن در اشعار خاقانی و مجیر بیلقانی پرداخته و شگردهای هنری، بلاغی و ادبی را در هجویات آنان تحلیل و بررسی کرده ایم و به شیوه ی منبع پژوهی پس از تدوین یافته ها به تحلیل داده ها پرداخته ایم. زبان خاقانی و مجیرالدین در هجویات زبانی عفیف و دور از ابتذال است. هجویات آنان بیشتر بیان اوصاف اخلاقی و جسمانی موردهجو است و اغلب خصم را ازنظر خصوصیات خلقی و خلقی به حیوانات تشبیه کرده اند. هر دو شاعر با بهره گیری از مضامین بکر و تازه که حکایت از نازک خیالی های آنان دارد و پیش گرفتن راه های خاص در تشبیه و درهم تنیدگی آن با سایر تناسب های لفظی و معنوی ،  به صورت غیرمستقیم بدخواهان و رقیبان خود را با تهور و جرئتی که رنگ گستاخی دارد، مورد سخت ترین هجویه ها قرار داده اند. هدف از هجو برای دو شاعر به سبب انگیزه ی روانی ، حس انتقام گیری، فخر، غرور، تکبر، بدبینی، میدان تنگ رقابت و تشفی خاطر بوده؛ اما این انگیزه ها در اشعار هجوی خاقانی به خاطر روحیه ی حساس، زودرنج و شرایط خانوادگی شاعر بارزتر و قوی تر از اشعار هجوی مجیرالدین است. ازنظر معنایی هجویات آنان بازنمود اوضاع فرهنگی مردم و اخلاق حاکم بر جامعه است؛ پس هجویات آنان علاوه بر شگردهای هنری و بلاغی ازلحاظ معنایی درخور توجه است.

نویسندگان

حشمت اله انصاری

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران

مریم جعفری

استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد سیرجان ، دانشگاه ازاد اسلامی، سیرجان ایران

غلامعباس زاکری

استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد سیرجان ، دانشگاه ازاد اسلامی، سیرجان ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • بیلقانی، مجیرالدین. (۱۳۵۸). دیوان اشعار. تصحیح و تعلیق محمدآبادی، تبریز: ...
  • پارسا، سیداحمد. (۱۳۸۵). «سبک شناسی هجویات خاقانی». علوم اجتماعی و ...
  • پارسا، سیداحمد؛ مرادی، فرشاد. (۱۳۸۷). «مقایسه ی سبک شناسی هجویات ...
  • پورنامداران، تقی. (۱۳۸۱). سفر در مه. تهران: نگاه ...
  • تربیت، محمدعلی. (۱۳۱۴). دانشمندان آذربایجان. تهران: مطبعه ی مجلس ...
  • حری، ابوالفضل. (۱۳۹۰). رویکرد نوین به طنز و شوخ طبعی. ...
  • حسن زاده نیری، محمدحسن و همکاران. (۱۳۹۵). «عقده برتری یا ...
  • حکیمی، محمود. (۱۳۷۲). لطیفه های سیاسی. قم: خرم ...
  • حلبی، علی اصغر. (۱۳۶۴). مقدمه ای بر طنز و شوخ ...
  • خاقانی، افضل الدین. (۱۳۷۵). دیوان خاقانی. ویراسته ی میرجلال الدین ...
  • داد، سیما. (۱۳۹۰). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید ...
  • دشتی، علی. (۱۳۶۴). خاقانی شاعر دیرآشنا. تهران: زواررجایی، محمدجلیل. (۱۳۴۰). ...
  • زرقانی، مهدی. ( ۱۳۸۸). تطور و دیگردیسی ژانرها تا میانه ...
  • سعیدی مقدم، محمد؛ پارسا، سیداحمد. (۱۴۰۰). «وجاهت هنری تشبیهات هجوآمیز ...
  • شمیسا، سیروس. (۱۳۷۵). کلیات سبک شناسی. تهران: فردوس ...
  • غفوری فر، محمد و همکاران. (۱۳۹۷). «مقایسه ی سبکی هجویات ...
  • کاسب، عزیزالله. (۱۳۶۴). «چشم­انداز تاریخی هجو». تهران: مولفکزازی، میرجلال الدین. ...
  • میرصادقی، میمنت. (۱۳۷۳). واژه نامه ی هنر شاعری. تهران: مهناز ...
  • نیکوبخت، ناصر. (۱۳۸۰). هجو در شعر فارسی. تهران: دانشگاه تهران ...
  • نمایش کامل مراجع