تاثیر تنش خشکی بر ژنوتیپ های عدس از طریق بررسی برخی صفات مورفوفیزیولوژی

به منظور بررسی تحمل خشکی در لاین­های پیشرفته عدس از طریق صفات مورفو فیزیولوژی، ۱۰ لاین عدس در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در دو محیط بدون تنش و تنش خشکی در سال ۹۶-۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ­ها از نظر تمام صفات به جز محتوی نسبی آب برگ و فعالیت آنزیم کاتالاز (در شرایط بدون تنش) معنی­دار بود. در شرایط بدون تنش لاین ILL-۱۰۰۸۸ با ۱۹۰۵ کیلوگرم در هکتار و تحت تنش خشکی، لاین­های ILL-۱۰۰۸۸، ILL-۱۰۰۵۳ و بیله سوار (ILL-۶۰۳۷)به ترتیب با ۱۲۴۴، ۱۱۵۳ و ۱۱۰۷ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. با توجه با شاخص STI، لاین­های IL-۱۰۰۸۸،  بیله سوار، ILL-۱۰۰۱۷ و ILL-۴۶۸  متحمل­ترین ژنوتیپ­ها بودند. درشرایط تنش خشکی، عملکرد دانه با فعالیت کاتالاز، محتوی نسبی آب برگ و پایداری غشای سلولی همبستگی مثبت و در شرایط بدون تنش، با محتوی نسبی آب برگ، پایداری غشای سلولی، تعداد غلاف پر در بوته و وزن هزار دانه، ارتباط مثبت نشان داد. در تجزیه رگرسیون به روش گام­به­گام، در شرایط تنش­ خشکی، فقط محتوی نسبی آب برگ و در شرایط بدون تنش پایداری غشای سلولی و محتوی نسبی آب برگ در مدل باقی ماندند. با استفاده از تجزیه خوشه­ای، ژنوتیپ های متحمل از ژنوتیپ­های حساس تفکیک شدند. با توجه به وجود تنوع ژنتیکی، سهولت اندازه گیری و همبستگی قوی با عملکرد دانه عدس، صفات محتوی نسبی آب برگ و پایداری غشای سلولی به عنوان ابزار غیر مستقیم برای گزینش تحمل خشکی در عدس شناسایی شدند.