قانون گذاری در اندیشه گروهی از موافقان و مخالفان مشروطه

مقاله حاضر در بردارنده دو دسته آراء موافق و مخالفان در قبال حکومت قانون و قانونگذاری مشروطه است. موافقان بر اساس دلایلی چون تعدد قوانینی در باب یک جرم و گاه تناقضات میان آنها و همچنین تابعیت از مقتضیات زمان همانند اصولیون، به مشروطه خواهی روی آوردند. افرادی چون مستشارالدوله و فتحعلی آخوند زاده از این دسته بودند. لیکن مخالفان مشروطه ، با اعتقاد به دین اسلام به عنوان آخرین و کاملترین دین الهی بر آن بودند  که اسلام بر آورنده تمام نیازهای  بشری حتی در قضیه وضع قانون بوده است.             از جمله شیخ فضل الله نوری معتقد بود که انسان همواره از آوردن قانونی برتر از قانون اسلام عاجز است. اکثریت قریب به اتفاق مشروطه طلبان،  خواهان اقتباس  قانون از غرب بودند، لیکن مخالفان مشروطه را با ترجیح دادن قوانین اسلامی با قوانین غیراسلامی  مخالفت می نمودند و قانون اساسی را حتی در تعارض باشرع دانسته و قانونگذاری را در حکم بدعت برمی شمردند. در مقاله حاضر به تفصیل پیرامون عقاید برخی از صاحبنظران  این دو گروه  سخن به میان آمده است.