اعتکاف نیابتی از متوفی در فقه اسلامی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 107

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JWD-3-4_004

تاریخ نمایه سازی: 29 آذر 1402

چکیده مقاله:

بر اساس قاعده اولیه، لازم است که عمل عبادی توسط خود مکلف انجام گیرد و نیابت شخص دیگر برای انجام آن اعمال جایز نیست. یکی از اعمال عبادی اعتکاف است که از این جریان مستثنا نیست. گاهی این عبادت که به نحوی مانند نذر و امثال آن بر مکلف واجب شده است، از وی فوت می شود و مکلف می میرد، در حالی که ذمه اش به آن عمل مشغول است. حال آیا جایز است که ولی او، قضای آن را به نیابت از متوفی به جای آورد و در این صورت، ذمه میت با این عمل نیابی فارغ می شود؟ از منظر امامیه در اینجا دو دیدگاه وجود دارد؛ دیدگاهی که چنین نیابتی را برنمی تابد و دیدگاهی که به جواز چنین نیابتی قائل است که با وجود ادله، جواز نیابت صحیح تر به نظر می رسد. در مذاهب اربعه، دیدگاه ها متفاوت است؛ از منظر حنابله در صورتی که این اعتکاف قضاشده، به واسطه نذر واجب شده باشد، باید ولی میت به نیابت از مرده به جای آورد. مالکیه و حنفیه بر این باورند که نیابت از مرده در اعتکاف صحیح نیست و باید برای آن، فقیر را اطعام کند. شافعی نیز دو دیدگاه دارد: دیدگاه قدیم وی که بر صحت اعتکاف ولی از سوی میت تعلق گرفته است و دیدگاه جدید که قائل به اطعام فقیر است. با توجه به اینکه روایات عدم صحت کم بوده و در برابر آن، روایات صحت اعتکاف ولی از کثرت و قوت برخوردار می باشند، قول به صحت از سوی اهل سنت نیز مستدل تر و صحیح تر به نظر می رسد.

نویسندگان

ابوالفضل علیشاهی قلعه جوقی

دانشیار گروه آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی ...
  • ابن ابی شیبه کوفی عبسی، عبدالله بن محمد، مصنف ابن ...
  • ابن ادریس حلی، ابوعبدالله محمد بن احمد، موسوعه ابن ادریس ...
  • ابن براج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز بن نحریر، المهذب، قم، دفتر ...
  • ابن حجر عسقلانی، شهاب الدین احمد بن علی، فتح الباری ...
  • ابن حزم اندلسی، ابومحمد علی بن احمد بن سعید، المحلی ...
  • ابن زهدری حلی، نجم الدین جعفر، ایضاح ترددات الشرائع، قم، ...
  • ابن عثیمین، محمد بن صالح، الشرح الممتع علی زاد المستقنع، ...
  • ابن فارس، ابوالحسین احمد، معجم مقائیس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد ...
  • ابن قدامه مقدسی، موفق الدین عبدالله بن احمد بن محمد، ...
  • ابن ماجه قزوینی، ابوعبدالله محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، ...
  • انصاری، زکریا بن محمد بن احمد بن زکریا، فتح الوهاب ...
  • آملی، محمدتقی، مصباح الهدی فی شرح العروه الوثقی، بی جا، ...
  • بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی احکام ...
  • بخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، استانبول، دار الطباعه ...
  • بهجت، محمدتقی، استفتائات، قم، دفتر معظم له، ۱۳۸۶ ش ...
  • بهوتی حنبلی، منصور بن یونس، کشاف القناع عن متن الاقناع، ...
  • تبریزی، جواد بن علی، تنقیح مبانی العروه (الصوم)، قم، دار ...
  • جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، الروضه البهیه ...
  • همو، حاشیه شرائع الاسلام، قم، مرکز النشر الاسلامی، ۱۳۸۰ ش ...
  • خطیب شربینی، شمس الدین محمد بن احمد، الاقناع فی حل ...
  • خوانساری، رضی الدین محمد بن حسین بن جمال الدین محمد، ...
  • دمیاطی، احمد بن محمد، حاشیه اعانه الطالبین علی حل الفاظ ...
  • راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت ...
  • زمخشری، جارالله ابوالقاسم محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر، الصوم فی الشریعه الاسلامیه الغراء، قم، مٶسسه ...
  • همو، رسائل فقهیه، قم، مٶسسه امام صادق‰، ۱۴۲۹ ق ...
  • سقاف، شیخ علوی بن عبدالقادر، الموسوعه الفقهیه، بی جا، بی ...
  • شمس الدین سرخسی، ابوبکر محمد بن احمد بن ابی سهل، ...
  • شنقیطی، محمد بن محمد، شرح زاد المستقنع، بی جا، الشبکه ...
  • شیبانی، ابوعبدالله محمد بن حسن بن فرقد، کتاب الاصل المعروف ...
  • صنعانی، ابوبکر عبدالرزاق بن همام، المصنف، تحقیق حبیب الرحمن اعظمی، ...
  • صیمری بحرانی، مفلح بن حسن، غایه المرام فی شرح شرائع ...
  • طباطبایی حائری، سیدعلی بن محمدعلی، الشرح الصغیر فی شرح المختصر ...
  • طباطبایی حکیم، سیدمحمدسعید، مصباح المنهاج، بیروت، دار الهلال، ۱۴۲۵ ق ...
  • طباطبایی قمی، سیدتقی، مبانی منهاج الصالحین، قم، قلم الشرق، ۱۴۲۶ ...
  • طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، العروه الوثقی، قم، مرکز فقهی ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، ...
  • عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال الدین مکی، موسوعه ...
  • عریضی، ابوالحسن علی بن جعفر، مسائل علی بن جعفر و ...
  • عظیم آبادی، ابوالطیب محمد شمس الحق، عون المعبود؛ شرح سنن ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • همو، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ...
  • علیشاهی قلعه جوقی، ابوالفضل، «نیابت در اعتکاف از زنده از ...
  • عمرانی شافعی یمنی، ابوالحسین یحیی بن ابی الخیر بن سالم، ...
  • فاضل موحدی لنکرانی، محمد، جامع المسائل، قم، امیر قلم، بی ...
  • قرشی بنابی، سیدعلی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ...
  • قشیری نیشابوری، ابوالحسین مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بی جا، ...
  • کاسانی حنفی، علاءالدین ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب ...
  • کاشف الغطاء، جعفر بن خضر مالکی، کشف الغطاء عن مبهمات ...
  • کرکی عاملی (محقق ثانی)، علی بن حسین، جامع المقاصد فی ...
  • مجلسی دوم، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار ...
  • محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن، المعتبر فی ...
  • همو، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، ...
  • منتظری نجف آبادی، حسینعلی، مبانی فقهی حکومت اسلامی، قم، کیهان، ...
  • موسوی خویی، سیدابوالقاسم، موسوعه الامام الخوئی، قم، مٶسسه احیاء آثار ...
  • موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ...
  • نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • نراقی، ملااحمد بن محمدمهدی، تذکره الاحباب، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ...
  • نووی، ابوزکریا محیی الدین یحیی بن شرف، المجموع شرح المهذب ...
  • وزاره الاوقاف و الشئون الاسلامیه، الموسوعه الفقهیه الکویتیه، کویت، دار ...
  • نمایش کامل مراجع